حافظیه شیراز جاذبه‌ای با معماری شگفت‌انگیز

به حافظیه شیراز که می‌رویم، آرامشی عجیب که با عطر درختان بهار نارنج در هم آمیخته، سراسر وجودمان را فرا می‌گیرد. گویی که لسان‌الغیب خود به استقبال زائرانش آمده و با اشعارش زندگی زیباتر را نوید می‌دهد. بی دلیل نیست که تفال بر مزار حافظ همیشه حال و هوایی دیگر دارد. در ادامه می‌خواهیم به این مکان جادویی رفته تا نگاهی داشته باشیم بر معماری خارق‌العاده و حال و هوای دل‌‌انگیزی که میهمانان شیراز را شیفته خود کرده است.

حافظیه شیراز، آرامگاه بزرگترین شاعر و عارف ایران زمین است. باغی کوچک اما دلنشین که فضای زیبا و سرشار از آرامشش را نمی‌توان منکر شد. اما علاوه بر انرژی مثبتی که به بهانه اشعار حافظ و عطر درختان در فضا احساس می‌شود، معماری آرامگاه نیز در نوع خود به‌قدری منحصربه‌فرد و جذاب است که ساعت‌ها بازدیکنندگان را درگیر کرده و حافظیه شیراز را در لیست ۵ جاذبه پرطرفدار تور شیراز قرار داده است. (خرید بلیط شیراز)

 حافظ شناسی

خواجه شمس‌الدین محمد شیرازی، ملقب به “حافظ” در سال ۷۲۷ هجری شمسی در شیراز متولد و در سال ۷۹۲ در همان‌ مکان به خاک سپرده شد. غزل‌سرایی بی‌مانند و دستی که در فلسفه و عرفان داشت او را به بزرگترین شاعر و عارف پارسی و آرامگاهش را به میعادگاه اهالی شعروادب تبدیل کرد.

اشعار خواجه حافظ تبلور اندیشه و ذهنیت ایرانیان است  و به زیبایی و بسیار هوشمندانه خلقیات، غم‌ها و مشکلات آ‌نها را بازگو می‌کند. با این حال گو اینکه غزل‌های این شاعر بزرگ حد و مرزی نداشته و نه فقط ایران بلکه جهانیان را نیز تحت تاثیر قرار داده است. غزل‌هایی که پا را از زمان خود فراتر گذاشته و اکنون که قرن‌ها از تولدشان می‌گذرد، همچنان تازه مانده و گویای احوالات درون و بیرون بشر امروزی می‌باشند.

گویند پس از درگذشت حافظ علمای شیراز به بهانه اشعار بی‌پروایش او را “بی دین” خوانده و از اقامه نماز بر میت او امتناع ورزیدند . در آخر تصمیم گرفته شد برای پایان دادن به جدل‌ها ابیاتی از وی را درون کوزه‌ای ریخته و کودکی یکی از آن‌ها بیرون کشد و نتیجه بیتی زیبا و مرتبط با حال و احوال بدین مضمون بیرون آمده و تکلیف را مشخص کرد: «قدم دریغ مدار از جنازه حافظ که گرچه غرق گناه است اما می‌رود به بهشت» شاید به همین دلیل است که وی را لسان‌الغیب نیز می‌نامند و بسیاری دل ناآرام خود را با تفال زدن به دیوان حافظ آرام می‌کنند.

آرامگاه این شاعر بزرگ امروزه با نام حافظیه شیراز شناخته شده و همواره زائرانی از دور و نزدیک به دیدارش آمده و ساعاتی را در کنار مقبره او و به دور از هیاهوی دنیا سپری می‌‌کنند، تفالی بر حال و احوال خود زده و با دستی پر بازمی‌گردند.

تاریخچه آرامگاه حافظ

اولین آرامگاه در حافظیه شیراز، ۶۵ سال پس از دنیا رفتن لسان‌الغیب یعنی در سال ۸۵۶ هجری و در زمان میرزا ابولقاسم گورکانی برسر مزار وی ساخته شد. این بنا گنبدی شکل بوده و حوضی که در مقابل آن قرار داشت با سرچشمه گرفتن از آب رکن آباد فضای اطراف را سرسبز می‌کرد.

بعد از آن در دوره‌های صفویان و افشاریان نیز تغییراتی در معماری اصلی بنا صورت گرفت و در دوره زندیه تالاری با چهار ستون به بنا اضافه شده و سنگی از جنس مرمر بر روی مزار قرار گرفت. با تمام این تغییرات اما مقبره‌‌ای که در حال حاضر میبینید در زمان رضا شاه و توسط معمار فرانسوی به نام “آندره گدار” طراحی و ساخته شده است. این معمار خوش ذوق به دلیل علاقه خاصی که به ایران و تاریخ این سرزمین داشت ۳۲ سال از عمر خود را در ایران سپری کرده و معماری آثاری چون موزه ایران باستان، مدرسه ایرانشهر و … را از خود به یادگار گذاشت.

معماری حافظیه شیراز

حافظیه شیراز در میان باغی سرسبز و با وسعت ۲ هکتار قرار گرفته است. این محوطه زیبا از چهار قسمت اصلی شمالی، حیاط غربی، حیاط شرقی و درب جنوبی تشکیل شده است. از هر کدام از این مسیرها می‌توان به مقبره حافظ راه پیدا اما ورودی اصلی آرامگاه بخش جنوبی آن می‎‌باشد.

محوطه حافظیه شیراز با باغ‌های بزرگ و گل‌های رنگارنگ تزیین شده است و رواقی بیست ستونه ما را به مقبره این شاعر بزرگ می‌رساند. همه چیز در این آرامگاه نه بر حسب اتفاق بلکه از روی حکمت و نشانه‌ها طراحی و ساخته شده است. حیاط جنوبی نماد دنیای مادی، قسمت شمالی نماد عالم ملکوت و ۸ ستونی که بر روی کلاه فرنگی می‌بینید به نشانه قرن هشتم یعنی زمانی که حافظ به آن تعلق داشته می‌باشد. البته برخی آن را نماد هشت بهشت می‌دانند. دیوارهای آرامگاه نیز با اشعاری از خود حافظ مزین شده‌اند.

در حافظیه شیراز حتی رنگ‌ها هم با بازدیدکنندگان حرف می‌زنند. رنگ‌های سرخ ارغوانی نشان از شراب بهشتی، سیاه تاریکی شب، سفید روشنایی روز و قهوه‌ای، خاکی که از آن آمده‌ایم را به تصویر می‌کشند.

جاذبه‌های حافظیه

دیدار با بزرگترین غزل‌سرای ایران دستاوردی است که با ورود به حافظیه شیراز به دست خواهید آورد. اما همچنین می‌توانید ساعاتی را در این محوطه سرسبز که با انرژی مثبت و حال و هوای متفاوتش هر بازدیدکننده‌ای را درگیر خود می‌کند بگذارنید. در میان باغ‌های سرسبزش قدم زده و حتی با پیوستن به گروه‌های غزل‌خوانی در مشاعره‌ها شرکت کرده و با شنیدن اشعار گران‌بها بیشتر با روحیات این بزرگ‌مرد پارسی آشنا شوید. در آخر نیز خود را میهمان فالوده‌ای خنک با طعم اصیل شیرازی کرده و با حافظیه خداحافظی کنید.

۲۰ مهر روز حافظ

روز ۲۰ مهر در تقویم ایران به نام حافظ به ثبت رسیده است. حافظیه شیراز در این روز رنگی متفاوت به خود می‌گیرد. کنسرت‌های سنتی، شعرخوانی، کلاس‌های ساز و آواز و حافظ شناسی از فعالیت‌های ویژه‌ای هستند که به مناسبت بزرگداشت روز حافظ برگزار می‌شوند. اگر به موسیقی سنتی و ویژه برنامه‌های اینچنینی علاقه دارید، بودن در حافطیه شیراز در بیستم مهرماه را از دست ندهید.

آدرس و ساعات بازدید از حافظیه شیراز

آدرس: شیراز، حدفاصل چهارراه حافظیه و چهارراه ادبیات

ساعات بازدید: نیمه اول سال از ساعت ۸:۳۰ صبح تا ۱۱:۳۰ شب و نیمه دوم سال از ساعت ۸:۳۰ صبح تا ۲۲:۳۰ شب.

بیشتر بخوانید…

باغ جهان نمابهشتی کوچک در دل شیراز بزرگ

همه چیز درباره آرامگاه سعدی شیراز، پادشاه سخن ایران

میهمانی رنگ و نور در مسجد نصیرالملک شیراز