کیمونوی ژاپنی {هرآنچه باید درباره این لباس سنتی ژاپنی بدانید}

کیمونو تاریخچه‌ای دور و دراز در فرهنگ ژاپن دارد. این لباس ترکیبی از زیبایی، سنت و هنر را در ژاپن به نمایش می‌گذارد. کیمونوی ژاپنی در ابتدا توسط اشراف پوشیده می‌شد اما از قرن شانزدهم به لباس اصلی برای همه طبقات از زن و مرد تبدیل شد. هر چند که امروزه سبک پوشش مردم ژاپن تغییر کرده است اما کیمونو همچنان جایگاه خود را به عنوان نماد فرهنگ و سنت در این کشور حفظ کرده، در این مطلب جالب درباره تاریخچه و پیدایش این لباس زیبا و سنتی صحبت کرده‌ایم.

معنای کلمه کیمونو

کلمه کیمونو از دو بخش کی (着): به معنای “پوشیدن” و مونو (物): به معنای “چیز” ساخته شده است. در واقع مجموع این کلمه به معنای “چیزی برای پوشیدن” است. کیمونوی ژاپنی در ابتدا فقط توسط خانواده‌های اشرافی این کشور پوشیده می‌شد اما رفته رفته در میان عوام جا افتاده و از قرن شانزدهم به لباس رسمی و سنتی ژاپن برای تمام قشرها تبدیل شد.

تاریخچه پیدایش کیمونوی ژاپنی

کیمونو ژاپنی به عنوان لباس سنتی این کشور تاریخچه‌ای طولانی و پیچیده داشته و قدمت آن به بیش از هزار سال پیش بازمی‌گردد. این لباس که امروزه به‌عنوان نمادی از فرهنگ و هنر ژاپن شناخته می‌شود، طی قرن‌ها دستخوش تغییرات بسیار زیادی شده است. در ادامه به داستان جالب و مراحل پیدایش و تکامل کیمونو می‌پردازیم:

کیمونی ژاپنی در دوره نارا (۷۱۰-۷۹۴ میلادی)

در دوره نارا، فرهنگ ژاپن تا حد زیادی تحت تأثیر فرهنگ چین قرار گرفته و لباس‌های رسمی ژاپنی شباهت زیادی به پوشش‌های چینی داشتند. از این رو کیمونوها از جنس پارچه‌های ابریشمی دوخته و طرح‌ها و برش‌های آن از مدل‌های وارداتی چینی الهام گرفته می‌شد.

بیشتر بخوانید : آشنایی با جشنواره نور ژاپن

کیمونوی ژاپنی در دوره هی‌آن (۷۹۴-۱۱۸۵ میلادی)

کیمونو در این دوره شکل پیشرفته‌تری به خود گرفت. درباریان لباس‌های چندلایه‌ای به نام “جونیهیتوئه” (Jūnihitoe) می‌پوشیدند که چندین لایه پارچه با رنگ‌های هماهنگ را شامل می‌شد. این سبک به تدریج به فرهنگ ژاپنی شکل بخشیده و به عنوان نماد زیبایی، هنر و ظرافت در این کشور شناخته شد.

کیمونوی ژاپنی در دوره کاماکورا و موروماچی (۱۱۸۵-۱۵۷۳ میلادی)

در این دوره، کیمونوها شکل ساده‌تر و کاربردی‌تری به خود گرفتند که تحت عنوان تکنیک دوخت “مستقیم” شناخته می‌شد. این نوع دوخت ویژه امکان پوشیدن کیمونوی تک‌لایه را فراهم می‌کرد و اساس طراحی کیمونوی مدرن را شکل داد.

کیمونوی ژاپنی در دوره ادو (۱۶۰۳-۱۸۶۸ میلادی)

ادو دوره اوج محبوبیت و تکامل کیمونو است! در این همین دوره بود که استفاده از طرح‌های هنری و رنگ‌های متنوع، ظاهر کیمونوی ژاپنی را متفاوت‌تر از همیشه کرد. نکته مهم اینکه هر فرد نوع خاصی از کیمونو را می‌پوشید که بیانگر طبقه اجتماعی یا نوع حرفه او بود. همچنین، سمبل‌های طراحی شده بر روی کیمونوها، هویت خانوادگی هر فرد را نشان می‌داد.

کیمونوی ژاپنی در دوره مدرن (از ۱۸۶۸ میلادی تاکنون)

با ورود فرهنگ غربی به ژاپن در دوران میجی، سبک پوشیدن مردم این کشور تغییر و به اروپا نزدیک شد. با این حال، کیمونو جایگاهش را همچنان به‌عنوان یک لباس سنتی و نماد ملی ژاپن حفظ کرد. از کیمونی ژاپنی امروزه عمدتاً در مراسم خاص مانند جشن‌های عروسی، جشن سال نو و غیره استفاده می‌شود.

بیشتر بخوانید :آشنایی با هزینه زندگی در ژاپن

بیشتر بخوانید: معرفی کامل ۳۰ تا از دیدنی ترین معابد ژاپن

جایگاه کیمونو به عنوان نماد ژاپن

در کشور ژاپن کیمونو نه تنها یک لباس، بلکه یک اثر هنری و فرهنگی ست. طراحی‌ها، رنگ‌ها و نمادهایی که بر روی این لباس نقش می‌بندند همگی  باورها، زیبایی‌شناسی و تاریخ کشور ژاپن را روایت می‌کنند. این لباس همچنان جایگاه ویژه‌ای در هنر و فرهنگ ژپن داشته و به‌عنوان نمادی از اصالت و سنت شناخته می‌شود.

نقوش خاصی کیمونوی ژاپنی نشان دهنده فضایل یا ویژگی‌های شخصی که لباس را پوشیده و یا مربوط به فصل یا مناسبتی خاص مانند عروسی‌ها و جشنواره‌ها می‌باشد.

رنگ‌ها نیز معانی استعاری و فرهنگی قوی دارند. تمامی رنگ‌های استفاده شده تجسم دهنده روح گیاهانی هستند که از آن‌ها استخراج می‌شوند. اعتقاد ژاپنی‌ها بر این است که هرگونه خاصیت دارویی به پارچه رنگی منتقل می‌شود. به عنوان مثال، آبی از نیل (ai) گرفته شده است که برای درمان نیش استفاده می‌شود، بنابراین می‌توان گفت که پوشیدن پارچه آبی به عنوان دافع مارها و حشرات عمل می کند.

انواع کیمونو

کیمونوی ژاپنی را در طرح‌ها و انواع مختلف می‌توان دید که هر کدام برای مناسبت‌ها و موقعیت‌های خاص طراحی شده‌اند. در می‌توانید انواع این لباس سنتی را ببینید:

• کیمونوی فوریسوده (Furisode)

کیمونویی با آستین‌های بلند، پر زرق‌وبرق و با رنگ‌های روشن که معمولاً دختران مجرد در مراسم‌های رسمی مانند عروسی و جشن بلوغ می‌پوشند.

• کیمونوی هومونگی (Homongi)

این نوع کیمونوی ژاپنی برای زنان متأهل و مجرد طراحی شده و در مراسم‌های نیمه‌رسمی مانند جشن‌ها و مهمانی‌ها استفاده می‌شود. طرح‌های کیمونو از شانه‌ها و آستین‌ها تا پایین لباس گسترش می‌یابد.

• کیمونوی تومه‌سوده (Tomesode)

کیمونوی رسمی برای زنان متأهل که قسمت پایین آن طراحی دارد و به دو نوع تقسیم می‌شود:

-کورو تومه‌سوده: با زمینه مشکی و طرح‌های طلایی و نقره‌ای برای مراسم‌های رسمی.

-ایرو تومه‌سوده: با رنگ‌های غیر مشکی برای مراسم‌های نیمه رسمی.

• کیمونوی ایرو موجی (Iro Muji)

این کیمونو برخلاف موارد مشابه خود تک‌رنگ است که اغلب برای مراسم‌های چای‌خوری پوشیده می‌شود.

• کیمونوی یوکاتا (Yukata)

کیمونوی تابستانی از جنس کتان یا پنبه که معمولاً در فستیوال‌ها و مراسم غیررسمی پوشیده می‌شود. این کیمونو بسیار سبک و راحت است.

• اوچیکاکه (Uchikake)

این کیمونو طرح‌های زیبا و باشکوهی دارد و معمولاً بر روی کیمونوی دیگری پوشیده می‌شود. درواقع اوچیکاکه لباس عروسی ژاپنی‌هاست.

• کیمونوی شیروموکو (Shiromuku)

کیمونوی کاملاً سفید که نمادی از خلوص و پاکی است و در مراسم عروسی سنتی استفاده می‌شود.

• کیمونوی هاوری و هاکاما (Haori & Hakama)

هاوری یک کت کوتاه است که برای مردان و زنان استفاده می‌شود و هاکاما شلواری سنتی‌ست که معمولاً مردان با کیمونو می‌پوشند.

• کیمونوی ایرو موجی (Iro Muji)

این کیمونو برخلاف موارد مشابه خود تک‌رنگ است که اغلب برای مراسم‌های چای‌خوری پوشیده می‌شود.

• کیمونوی کومون (Komon)

کیمونویی با طرح‌های کوچک که به صورت روزمره و غیررسمی استفاده می‌شود.

• کیمونوی اوکومون (Ōkumon)

این کیمونو مشابه کومون است اما حالت رسمی‌تر دارد و طرح‌های آن به صورت پراکنده بر روی لباس قرار گرفته‌اند.

بیشتر بخوانید: جشن کشتی سومو ژاپنی

طراحی و نمادهای کیمونوی ژاپنی

کیمونو نه فقط یک لباس، بلکه به عنوان اثری هنری و نماد فرهنگ ژاپن شناخته می‌شود که است که زیبایی‌شناسی و ظرافت و دقت ژاپنی را به بهترین شکل به تصویر کشیده است. تمام ابعاد طراحی و ساختار کیمونو با هدفی خاص انجام شده و معنای خاص خود را دارد.

طراحی کیمونو

کیمونو از یک پارچه مستطیلی ساخته شده و دارای یقه و آستین‌های بلند و پهن است. رنگ‌های این لباس با توجه به فصل، مراسم یا جایگاه اجتماعی فرد انتخاب می‌شود.

نمادهای کیمونو

طرح‌های روی کیمونو اغلب از طبیعت الهام گرفته‌اند و شامل گل‌ها، پرندگان، امواج، ابرها، یا نقوش حیوانات می‌شوند. هر نقش در کیمونو معانی خاصی دارد:

• گل‌های ساکورا (گیلاس): نماد زیبایی زودگذر و طبیعت.
• درخت کاج یا بامبو: نشانه طول عمر و استقامت.
• امواج دریا: نماد قدرت و جریان زندگی.

تزئین و طراحی کیمونوی ژاپنی

• یوزن (染め): فرآیند رنگرزی که اغلب به صورت دستی انجام می‌شود.
• نقاشی دستی: طرح‌ها مستقیماً روی پارچه نقاشی می‌شوند.
• گلدوزی (刺繍): طرح‌های برجسته با نخ‌های رنگی که زیبایی خاصی به کیمونو می‌بخشد.
• استفاده از طلا و نقره: برای طراحی کیمونوهای فاخر از نخ‌های طلا و نقره استفاده می‌شود.

کمربند کیمونو یا اُبی

یکی از مهم‌ترین بخش‌های کیمونو، اُبی است که به دور کمر بسته می‌شود. طراحی و نوع بستن اُبی بسیار حساس است و نشان‌دهنده موقعیت اجتماعی و نوع مراسم می‌باشد.

سخن پایانی؛ کیمونو در دنیای مدرن ژاپن

هر چند که استفاده کیمونو در دنیای امروزه بسیار کمرنگ‌تر از گذشته است اما این لباس سنتی ژاپنی همچنان جایگاه نمادین خود را حفظ کرده و الهام‌بخش طراحان مد در سراسر جهان می‌باشد. حتی اغلب در نمایشگاه‌ها و فشن شوها به نمایش گذاشته می‌شود. علاوه بر این مردم ژاپن در مراسمی چون جشن شینتو، عروسی سنتی و جشن‌های ملی از کیمونو استفاده می‌کنند. در مجموع، کیمونوی ژاپنی همچنان جایگاه مهمی در فرهنگ ژاپن دارد، اما به‌دلیل تغییرات اجتماعی و اقتصادی، با شیوه‌های جدید و خلاقانه‌ای در دنیای مدرن ظاهر شده است.