10حقيقت درباره گوبکلی تپه در ترکیه

اگر به باستان شناسی و مکان‌های تاریخی علاقه دارید یک سورپرایز برایتان داریم. در همسایگی کشورمان سایت باستان شناسی کشف شده که با دیدنش شگفت زده خواهید شد. این مکان اسرارآمیز گوبکلی تپه نام داشته و در کشور ترکیه قرار دارد. حکاکی حیوانات، سرهای پیدا شده، مگالیت‌ها و پارک ملی نمرود که به صدها سال قبل حتی پیش از اهرام ثلاثه مصر تعلق دارند باستان شناسان را شگفت زده و گردشگران را تحت تاثیر قرار داده‌اند. در ادامه درباره گوبکلی تپه ترکیه و داستان‌های اسرارآمیزش بیشتر می‌خوانیم.

کارهای انجام شده در گوبکلی تپه

پس از کشف این مکان باستانی در ترکیه، صندوق میراث جهانی در سال ۲۰۱۵ فعالیت خود را در این سایت آغاز کرد. با اینکه امروزه این مکان از زیر خرمن‌ها خاک بیرون آمده و در معرض دید قرار دارد، اما با این حال کار چندانی بر روی آن صورت نگرفته است؛ از این رو صندوق میراث جهانی برنامه دارد که در سال‌های آینده به این مکان بازگشته و کاوش و تحقیق‌های بیشتری انجام دهد شاید بتواند آثار عجیب‌تر و شگفت‌انگیز بیشتری در این محل کشف کند.

این منطقه در بین مردمان محلی به گوبکلی تپه شناخته می‌شود که دلیل آن تعداد زیادی تپه‌های کم ارتفاع دارای قله‌های پهن و تا حدودی مسطح است. تپه‌ای که سایت باستانی بر روی آن واقع شده در مقایسه با سایر تپه‌ها ارتفاع کمتری دارد. این منطقه باستانی در ترکیه یکی از باارزش‌ترین سایت‌های باستانی و تاریخی در جهان است که یک بنای عبادی با طراحی و ساخت فوق‌العاده به حساب می‌اید که در زمان‌های دور بنا شده است. (رزرو تور استانبول)

تاریخچه کشف گوبکلی تپه / Göbekli Tepe

هر چند که امروزه نیز کاوش‌های زیادی در این مکان باستانی در حال انجام است، اما اولین کاوش‌ها در این منطقه در دهه ۱۹۶۰ میلادی و توسط یک باستان‌شناس آمریکایی انجام شده است که موجب کشف این مکان باستانی شد. این باستان‌شناس آمریکایی در حال قدم زدن بر روی ویرانه‌های تپه به درون گودالی سقوط کرد؛ آنچه که این باستان‌شناس در این گودال مشاهده کرد موجب حیرت او شد که چطور بالای این تپه یک بنای باستانی وجود دارد. این باستان‌شناس آنچه را که دیده بود باور نکرد و بدون هیچ کاری این مکان را ترک و هرگز به آنجا بازنگشت.

پس از این اتفاق یک سری کاوش‌ها به منظور پیدا کردن بنای گوبکلی تپه در این مکان انجام شد. باستان‌شناسان و سنگ‌شناسان آلمانی پس از خواندن یادداشت‌های باستان‌شناس آمریکایی به این مکان آمده بوده و بر اساس توصیفات او در پی یافتن مکان تپه در بین تپه‌های این منطقه بودند. این باستان‌شناسان بر اساس شیب و زمینی که باستان‌شناس آمریکایی توصیف کرده بود موفق به پیدا کردن موقعیت تپه شده و به این ترتیب گوبکلی تپه در ترکیه کشف شد.

این گروه باستان‌شناسی آلمانی به رهبری فردی به نام کلاوس اشمیت به مدت ۲۰ سال در این منطقه کاوش انجام داده تا توانستند به تپه برسند. تحقیقات و کاوش‌های این گروه به مدت ۲۰ سال و تاا سال ۲۰۱۴ ادامه داشت و آن‌ها توانستند آنچه که هم‌اکنون در این سایت باعث تعجب همگان می‌شود را از زیر خروارها خاک بیرون بکشند. در واقع تلاش‌ها و کاوش‌ها این باستان‌شناس فقید و تیم او بود که توانست گوبکلی تپه را به عنوان یکی از آثار باستانی شگفت‌انگیز ترکیه به جهانیان بشناساند.

جهت رزرو تور ترکیه می‌توانید با همکاران ما در واحد تورهای خارجی در ارتباط باشید.

دفن ناگهانی گوبکلی تپه

یک دیگر از رازهایی که در مورد گوبکلی تپه و بنای آن همچنان کشف نشده باقی مانده، مدفون شدن این معبد در زیر خاک است. این معبد در حدود ۸۰۰۰ سال قبل از میلاد مسیح به دلایل نامعلوم در زیر خاک مدفون شده و به مدت ۵۰۰ سال متروک باقی مانده است. البته پس از این مدت مجدد مورد استفاده قرار گرفته و حتی یک مرتبه ترمیم و بازسازی شده است.

گوبلی تپه و ثبت در میراث جهانی یونسکو

کشف آثاری که قدمت آن به ۶۵۰۰ سال قبل بازمی‌گردد و معماری منحصربه‌فرد دلایل کافی بودند که نام گوبکلی تپه ترکیه را در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسانند. باستان شناسان معتقدند که کشف این سایت تاریخی به پایان نرسیده و امید دارند که همچنان می‌توان قطعه‌های ارزشمند و حتی قدیمی‌تری را به دست آورد. حتی برخی از تاریخ شناسان مدعی هستند که آثار کشف شد در گوبکلی تپه ممکن است به ۱۲ هزار سال قبل از برسد. نکته مهم اینکه هیچ آثاری از زندگی در این سایت تاریخی دیده نشده و بدین ترتیب باستان شناسان حدس می‌زنند که گوبکلی تپه محلی بوده که برای عبادت استفاده می‌شده است.

ابزار ساخت گوبکلی‌تپه

ابزاری که در دوران باستان برای ساخت بناهای گوبکلی تپه مورد استفاده قرار گرفته همچنان یک راز بزرگ برای دانشمندان است و آن‌ها موفق نشده‌اند دریابند که انسان‌های اولیه به چه شکل توانسته‌اند ستون‌های به این بزرگی را ساخته و در کنار هم قرار دهند. با اینکه سنگ‌های مورد استفاده در این بنا از معدنی در نزدیکی سایت استخراج شده است اما حداقل یک فاصله ۵۰۰ متری را برای رسیدن به محل مورد نظر جابجا شده‌اند.

بر اساس تخمین‌های باستان‌شناسان، برای ساخت و انتقال ستون‌های بکار رفته در این بنای باستانی، به بیش از ۵۰۰ انسان بالغ نیاز بوده است. در ساخت این بنای تاریخی و باستانی به جز سفال و سنگ از مواد و تجهیزات دیگری مانند سیم و چرخ نیز استفاده شده است. کشف چنین آثاری در جهان و قدمت آن‌ها باعث می‌شود که دید خود را به جوامع انسانی دوران باستان تغییر داده و تعریف جدیدی برای آن ارائه دهیم؛ زیرا ساخت چنین بناهای عظیمی در حدود ۱۰ هزار سال پیش به یک جامعه پیشرفته‌تر از یک جامعه شکارچی و انسان اولیه نیاز داشته است؛ زیرا مواد و ابزارهایی که در ساخت این بنای باستانی مورد استفاده قرار گرفته با اطلاعات و تحقیقات قبلی باستان‌شناسی مطابقت ندارد.

آشنایی با محبوب ترین شهرهای گردشگری ترکیه (همراه با بهترین مکان های تفریحی)

گوبکلی تپه ترکیه در کجا قرار دارد؟

برای بازدید از این سایت تاریخی و باستانی در ترکیه و بناهای موجود در آن باید به شهر شانلیرفا بروید که در جنوب شرقی کشور واقع شده است. سایت تاریخی گوبکلی تپه در حدود ۱۵ کیلومتری شمال شرق این شهر قرار داد. سایت باستانی گوبکلی تپه در حدود ۳۰۰ متر طول دارد که به مدت هزاران سال در زیر خاک این تپه‌ها مدفون بوده است. ساخت و معماری بناهای این اثر باستان به حدی شگفت‌انگیز است که باعث حیرت همگان می‌شود به طوری که می‌توان به راحتی دنیای گذشته و زندگی روزمره در آن را تصور کرد. گوبکلی تپه را می‌توان قدیمی‌ترین مکان عبادی در جهان دانست که با قرار گرفتن بر روی تپه از فواصل دور نیز قابل مشاهده است و بر تمام آنچه که در پیرامون آن بوده است نیز احاطه کامل دارد.

معماری گوبکلی تپه

طبق تحقیقات انجام شده توسط کارشناسان به احتمال زیاد معماران و سازندگان گوبکلی تپه ترکیه در هزاران سال قبل بسیار باهوش بوده و قطعا بر علم هندسه و ریاضی نیز تسلط داشته‌اند.  چرا که معماری این بنا بسیار شگفت انگیز و منحصربه‌فرد است. تا جایی که بسیاری آن را مهمترین کشف قرن حاضر می‌دانند. این در حالی ست که گوبکلی تپه هنوز به طور کامل کشف نشده و در طی سال‌های آینده قرار است قسمت بیشتری از این مکان باستانی از دل خاک بیرون آمده اطلاعات بیشتری را درباره زندگی انسان‌های اولیه در اختیار بشریت قرار دهد.

قرارگیری ستون‌ها

یکی از شگفتی‌های بنای باستانی گوبکلی تپه، طراحی ستون‌های آن است به طوری که هر کدام از ستون‌ها در این بنا با مجموعه‌ای ۲۰ تایی از سایر ستون‌ها در یک مکان به شکل دایره‌ای متحدالمرکز قرار دارند. پیچیدگی این ستوهای سنگی عظیم زمانی مشخص می‌شود که بدانید هر یک از ستون‌ها درون ستون دیگر ساخته شده است. همین امر باعث شده که ساختار این ستو‌ن‌ها از استون هنج در انگلستان پیچیده‌تر باشد.

برای درک بهتر ساختار ستون‌ها تصور کنید که هر مونولیت (ساختارهای ستون مانند با سقف) در این بنا در داخلی یک از ۲۰ حلقه متمرکز قرار دارد که هر کدام از آن‌ها در داخل دیگری ساخته شده است. قطر این مونولیت‌ها در گوبکلی تپه بین ۳۰ تا ۱۰۰ فوت (۹ تا ۳۰ متر) بوده و هر کدام در حدود ۲۰ تن وزن دارند.

پیش از آنکه حفاری در این منطقه آغاز شود تصور نمی‌شد که با چنین بنای عظیمی در زیر خاک روبرو شوند. یافته‌های باستان‌شناسی در این مکان مربوط به دور مزولیتیک است. تک ستون‌هایی در این مکان کشف شده است که در طراحی آن‌ها سعی شده با دیوارها و لایه‌های میانی، حجمی شبیه به دایره پیدا کنند؛ این تک ستون‌های قدیمی‌ترین لایه کشف شده در این بنای باستانی هستند.

تا به امروز ۴ بنا به همین شکل با قطری در حدود ۳۰ تا ۹۰ متر از زیر خاک بیرون آورده شده است. تحقیقات و کاوش‌های باستانی در این منطقه نشان می‌دهد که به غیر از این ۴ بنا، حدود ۱۶ ساختمان و ساختار دیگر به همین شکل در اطراف وجود دارد که همچنیان در زیر خاک مدفون است. بنابراین اگر روزی برای بازدید از این سایت به ترکیه سفر کردید، در هنگام قدم زدن بر روی تپه‌ها آگاه باشید که در حال قدم زدن بر روی یک بنای باستانی مدفون در زیر خاک هستید.

جاذبه‌هایی که در گوبکلی تپه خواهید دید

تمامی اشایی که از دل خاک‌های گوبکلی تپه بیرون کشیده شده‌اند منحصربه‌فرد بوده و پنجره‌ای تازه بر روی باستان شناسان برای کشف دنیای گذشته بازکرده‌اند. حکاکی‌هایی از تصویر حیوانات که بر روی سنگ‌ها دیده می‌شود، جمجمه‌های پیدا شده از انسان‌های اولیه، استخوان‌های حیوانات و غیره همه و همه بسیار شگفت انگیز بوده و بی شک اگر به آثار باستانی علاقه داسته باشید حسابی تحت تاثیر قرار خواهید گرفت. در ادامه جاذبه‌هایی که در گوبکلی تپه خواهید دید را مرور خواهیم کرد.

پارک ملی کوه نمرود/Dualdove

اینکه گوبکلی تپه دقیقا مطعلق به کدام دوره و چند هزار سال پیش است هنوز مشخص نیست. برخی از آثار کشف شده در آن به ۶۰۰۰ سال، برخی به ۹۰۰۰ سال و برخی نیز حتی به ۱۲۰۰۰ هزار سال قبل تعلق دارند. اما استخوان‌های پیدا شده در محلی که به پارک نمرود شهرت پیدا کرده ساخت این منطقه را به حدود ۹۵۰۰ سال قبل یعنی ۷۰۰۰ هزار سال قدیمی‌تر از استون هنج (متعلق به دوران نوسنگی و عصر برنز در انگلستان) برمی‌گردانند.

بیشتر بخوانید:

با ۱۰ مورد از بهترین تفریحات لاکچری در ترکیه آشنا شوید

حکاکی‌های حیوانات در گوبکلی تپه

حکاکی‌هایی که بر روی سنگ‌ها در گوبکلی تپه ترکیه کشف شده‌اند در نوع خود بی‌نظیرند. این حکاکی‌ها تصاویری از حواناتی مانند گراز، مار یا تمساح هستند. حتی بروی برخی از سنگ‌های کشف شده تصاویر سه بعدی شیر به عنوان حیوان نگهبان دیده می‌شود. تمامی این نقش‌ها نه به آسانی بلکه با تحقیقات و وسایا مخصوص کشف شده و در حال حاضر گردشگران می‌توانند از دیدن آن‌ها لذت ببرند.

سرهای پیدا شده در گوبکلی تپه

مجموعه گوبکلی تپه ترکیه نه فقط یک معبد بلکه از مجموعه چندین معبد تشکیل شده و وجود بناها با دیوارهای متعدد این فرضیه را به اثبات می‌رساند. احتمالا از هریک از این بناها برای برگزاری مراسم مذهبی خاص استفاده می‌شده است. اما نکته جالب‌تر اینکه در گوبکلی تپه جمجمه‌های سر انسان‌های نخستیم نیز از زیر خاک بیرون کشیده شده‌اند. این گشف از نظر باستان شناسی بسیار حائز اهمیت بوده و می‌تواند تکمیل کننده تحقیقات درباره انسان‌های نخستین باشد.

باغ عدن و گوبکلی تپه

طبیعتا اگر گوبکلی تپه را بازسازی کنیم منظره و تصاویری بسیار زیباتر از خرابه‌های امروز را خواهیم دید. آثار کشف شده نشان می‌دهد که این منطقه روزی مکانی خوش آب و هوا، قله‌های و کوه‌های زیبا، مراتع سرسبز و حتی انواع حیوانات وحشی بوده است. حتی برخی از باستان شناسان معتقدند گوبکلی تپه مکان اصلی باغ عدن و کتاب مقدس بوده است. بر اساس همین کشفیات و نشانه‌ها این مکان باستانی در ترکیه را قدیمی‌ترین عبادتگاه جهان معرفی کرده‌اند.

مگالیت‌ها در گوبکلی تپه

مگالیت‌ها ستون‌های T شکل از سنگ آهک نرم تا ارتفاع حدود ۱۶ فوت هستند که تا کنون باستان شناسان ۴۳ مورد از آن‌ها را در گوبکلی تپه ترکیه کشف کرده‌اند. برخی از این ستون‌های ایستاده کاملا ساده و خالی بوده و بر روی برخی هم نقش‌هایی از حیوانات حک شده است. بر روی یکی از مگالیت‌ها تصویری از یک زن برهنه که در جلوی ستون نشسته است به وضوح دیده می‌شود. به اعتقاد باستان شناسان هر یک از این تصاویر ممکن است نمادی مقدس برای مردمی که در هزاران سال قبل زندگی می‌کرده‌اند به بوده است.

کاربرد گوبکلی تپه

بر اساس تحقیقات و یافته‌‌های باستان‌شناسان بنای کشف شده در گوبکلی تپه کاربرد مسکونی نداشته است، در واقع این بنا مکانی بوده است که قبایل و تمدن‌هایی مختلف در دوران قدیم به آنجا آمده و با یکدیگر دیدار می‌کردند و جلساتی با موضوعات مختلف تشکیل می‌دادند. در تمام حفاری‌ها انجام شده در این سایت، به جز ستون‌های T شکل هیچ بنایی با کاربرد مسکونی کشف نشده است.

کلام پایانی

گوبکلی تپه که یک تپه باستانی در کشور ترکیه است از یک بنای باشکوه و عظیم با قدمتی بیش از ۱۰ هزار سال میزبانی می‌کند که به عنوان اولین مکان عبادی در جهان شناخته می‌شود. این بنای سنگی با ستون‌های مرتفع سنگی به قدری عظیم و باشکوه است که ساخته شدن آن به دست انسان‌های اولیه با استفاده از ابزارهای ابتدایی و ساده، غیر ممکن به نظر می‌رسد. این مکان باستانی که در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده یکی از جاذبه‌های گردشگری تاریخی در کشور ترکیه است که در طول سال گردشگران زیادی که علاقمند به یافته‌های باستانی و تاریخی هستند را به خود جذب می‌کند.