وایکینگ ها چه کسانی بودند و در کدام کشور امروزی سکونت داشتند؟

جنگجو یا مهاجم؟ بی رحم یا قهرمان؟ وایکینگ ها واقعا چه کسانی بودند؟ افسانه‌ها و داستان‌های بسیاری در مورد این قبیله دریانورد وجود دارد. برخی این زنان و مردان را قومی شجاع و برخی خونریز و بی‌رحم می‌دانند. اما با نگاهی کوتاه به تاریخ وایکینگ‌ها متوجه خواهیم شد که این قوم همانقدر خونریز و غارتگر بودند که شاعر و حتی قصه گو! در اینجا با فرهنگ وایکینگ‌های پر از تضاد و خواستگاه آن‌ها بیشتر آشنا می‌شویم.

اگر در میان تمام مقاصد جذاب دنیا تور اروپا را برای گذراندن تعطیلات خود انتخاب کردیه‌اید احتمالا در طول سفر با افسانه‌ها و کشتی‌های به جا مانده از وایکینگ‌ها برخورد خواهید کرد. دزدان دریایی که در عین خونریز بودن بسیار محبوب بوده و امروزه به سوژه‎ای پرطرفدار برای ساخت فیلم‌های هیجان انگیز و تاریخی تبدیل شده‌اند. این دریانوردان شجاع در کدام کشور امروزی سکونت داشته و چرا تا این اندازه معروف شده‌اند؟ در ادامه خواهیم خواند.

معرفی وایکینگ ها

وایکینگ‌ها در اصل دریانوردانی اهل اسکاندیناوی بودند که بین قرن‌های هشتم تا یازدهم از طریق مرزهای دریایی و زمینی به شمال، غرب و مرکز اروپا حمله می‌کردند. کشتی‌های بزرگ با ظاهری ترسناک را می‌توان از نمادهای این قوم دانست. نمادی که بیش از ۳۰۰ سال ساکنان اروپا را به وحشت انداخته بود. البته نمی‌توان نادیده گرفت که بسیاری از افراد نیز جذب شجاعت و دلیری مردن و زنان وایکینگ شده بودند. تا جایی که امروزه فیلم و سریال‌هایی که درباره نبردهای این قبیله ساخته می‌شود جز پرطرفدارترین‌ها هستند. مردم وایکینگ شجاعت، خونریزی، هنر و حتی احساسات شاعرانه را با هم دارند.

نژاد و ریشه وایکینگ ها

منطقه اسکاندیناوی سه کشور سوئد، نروژ و دانمارک را شامل می‌شد. سه کشوری که به عنوان زادگاه اصلی مردم وایکینگ به شمار می‌روند. این قوم به زبان نورس باستان صحبت می‌کردند. طبق شواهد تاریخی نورس‌ها اصالتا ژرمن‌های اهل دانمارک بودند که بعدها تعدادی از آن‌ها به کشورهای سوئد و نروژ رفتند. در بین سال‌های ۸۰۰ تا ۱۰۵۰ یعنی نزدیک به ۳ دهه جنگجویان وایکینگ در پی یافتن برده و نقره با کشتی‌های خود به شمال، غرب و مرکز اروپا حمله کرده و رعب و وحشتی واقعی را در سراسر این سرزمین‌ها ایجاد کردند. این مردم بی باک دریاها را در نوردیده و تا ایسلند، گرینلند و قاره آمریکا نیر پیش رفتند. شاید همین بی باکی است که مردم وایکینگ را در عین خونریز بودن بسیار جذاب و پرطرفدار کرده است.

بیشتر بخوانید: ۱۰ غذای خوشمزه کشور های اروپایی

وایکینگ‌ها در کجا مستقر شدند و زندگی کردند؟

وطن اصلی وایکینگ‌ها در اسکاندیناوی بود، اما کشورهای اسکاندیناوی که امروزه آنها را می‌شناسیم تا پایان عصر وایکینگ ها وجود نداشتند. وایکینگ‌ها از ناحیه‌ای که به دانمارک، سوئد و نروژ امروزی تبدیل شد، سرچشمه گرفتند. آنها بعدها در انگلستان، ایرلند، اسکاتلند، ولز، ایسلند، گرینلند، آمریکای شمالی و بخش‌هایی از سرزمین اصلی اروپا و جاهای دیگر ساکن شدند.

هنر کشتی سازی وایکینگ‌ها

کشتی سازی را می‌‎توان از هنرهای اصلی وایکینگ ها دانست که تبحر بسیاری در آن داشتند. کشتی‌های وایکینگ دو کاربرد تجاری و نظامی داشتند که طراحی هر کدام با توجه به کاربردشان متفاوت بود. کشتی‌های نظامی طویل اما کم عرض بودند و نکته بسیار جالب اینکه دو سر داشتند. یعنی نیازی به تغییر جهت نداشته و هنگام وزش باد، یخبندان و یا در جنگ به راحتی نغییر مسیر می‌دانند. این کشتی‌ها در عین مقاوم بودند وزنی سبک داشتند تا جایی در خشکی نیز به راحتی جا به جا می‌شدند. امروزه کشتی‌های وایکینگی را می‌توان در برخی از موزه‌های دریایی اروپا دید.

از کی و کجا حمله وایکینگ‌ها شروع شد؟

اولین حملات وایکینگ‌ها بین سال های ۷۹۰ تا ۸۰۰ در امتداد سواحل غرب فرانسه آغاز شد. آنها عمدتاً در تابستان انجام حمله می‌کردند و زمستان را در اسکاندیناوی می‌گذرانند. چندین منطقه ساحلی در زمان سلطنت لویی (۸۱۴-۸۴۰) به دست وایکینگ‌ها افتاد. آن‌ها بعدها از نزاع‌های خانواده سلطنتی که پس از مرگ لویی ایجاد شد، استفاده کردند و اولین مستعمره خود را در جنوب غربی (گاسکونی) پادشاهی فرانسیا مستقر نمودند که پس از آن توسط پادشاهان فرانسه کم و بیش رها شد.

تهاجمات در سال ۸۴۱ پس از میلاد به روئن و ژومیژ آسیب جدی وارد کرد. مهاجمان وایکینگ به دنبال تصرف گنجینه‌های ذخیره شده در صومعه‌ها بودند که با توجه به عدم توانایی دفاعی راهبان، طعمه‌ای آسان بود. در سال ۸۴۵ پس از میلاد، آنها به بالای رود سن به پاریس رسیدند.

معماری خانه وایکینگ‌ها

بیشتر نمونه خانه وایکنگی که با سبک خاص نیز ساخته می‌شدند در روستاها دیده شده است. این خانه‌ها با چوب ساخته شده و مستطیل شکل هستند. از ویژگی‌های این خانه‌ها می‌توان به مستطیل شکل بودن آن‌ها اشاره کرد. در واقع این خانه‌ها نیز بیشتر شبیه کشتی ساخته می‌شدند. یک شومینه مستطیلی برای پخت غذا، چند تخت در دور خانه برای خوابیدن و نشستن و یک میز بزرگ با چند صندلی برای غذا خوردن از تزیینات خانه وایکینگ‌ها هستند. نکته جالب اینکه وایکینگ‌ها حیوانات خود را جهت در امان ماندن از سرما در بخش انتهایی خانه خود نگه می‌داشتند. به دلیل  چوبی بودن خانه‌ها تعمیر آن‌ها بعد از فصل سرما از کارهای همیشگی وایکینگ‌ها بود.

معروف‌ترین وایکینگ چه کسی بود؟

راگنار لوثبروک ممکن است مشهورترین وایکینگ باشد، اما برای معرفی ترسناک‌ترین وایکینگ، به سختی می‌توان انتخابی بهتر از اریک قرمزه پیدا کرد. او همچنین به عنوان اریک کبیر شناخته می‌شود و برخی به اشتباه اعتقاد دارند که او به عنوان اولین کسی است که گرینلند را کشف کرد. با این حال، او اولین کسی بود که یک سکونتگاه دائمی وایکینگ‌ها را در آنجا ایجاد نمود.

با این حال، راگنار نامی است که بیشتر با حملات وایکینگ‌ها و یورش‌ها به جزایر بریتانیا مرتبط است، به گونه‌ای که نام او به عنوان یک رهبر بی‌باک و جنگجوی توقف ناپذیر در تاریخ ثبت شده است.

شغل اصلی وایکینگ ها

قطعا برایتان جالب است که بدانید مردان و زنان وایکینگ هر دو از حقوق اولیه برخوردار بوده و زنان نیز مانند مردان شغل مخصوص به خود را داشتند. کشاورزی، آهنگری و کشتی سازی از شغل‌های اصلی مردم وایکینگ بودند اما در کنار تمام این‌ها وایکینگ‌ها را می‌توان مردمی جنگجو که همیشه در حال نبرد بودند دانست. دختران وایکینگ نیز به کارهایی از همین قبیل و همچنین تهیه غذا، دوخت لباس و دامداری مشغول بودند. برخی از آن‌ها نیز در کنار مردان فنون مبارزه آموخته و در جنگ‌ها شرکت می‌کردند. بنابراین شغل اصلی وایکینگ‌ها را می‌توان مبارزه دانست. همگی آن‌ها نیز در این زمینه تبحر داشتند.

بیشتر بخوانید: خرافاتی ترین کشورهای اروپایی

غذاهای وایکینگ‌ها

مردم وایکینگ از گوشت شکار پخته برای غذا استفاده می‌کردند. گوزن شمالی و ماهی از شکارهای اصلی این مردم بودند. البته به لیل سفرهای مکرر با کشتی بیشتر از گوشت ماهی تغذیه می‌کردند. شاید به همین دلیل است که بیشتر آن‌ها اندام‌های ورزیده داشتند. مردم وایکینگ در کنار گوشت از سبزیجات نیز برای وعده‌های غذایی استفاده می‌کردند. زنان وایکینگ گوشت شکار را بر روی شومینه پخت و سرو می‌کردند. مردم این قوم به روابط خانوادگی بسیار اهمیت داده و در صورتی که در جنگ نبودند غذا را دور میز و همراه با خانواده و دوستان خود میل می‌کردند.

چه عواملی باعث توقف حمله وایگینگ‌ها شد؟

شکست پادشاه نروژ، هارالد سوم سیگوردسون، در نبرد استمفورد بریج در سال ۱۰۶۶ پایان عصر حملات وایکینگ‌ها در نظر گرفته می‌شود. این آخرین حمله بزرگ وایکینگ‌ها به اروپا بود. با تغییر زمان، حملات وایکینگ‌ها کندتر شد تا در نهایت از بین رفت، زیرا دیگر فایده‌ای برای آنها نداشت. با از بین رفتن جنگ‌ها، بقیه اروپا از حضور وایکینگ‌ها در امان ماندند و تنها دانمارک، سوئد، نروژ، ایسلند و گرینلند پذیرای حضور آنها بودند.

اعتقادات و باورهای وایکینگ‌ها

وایکینگ‌ها خدایان متعدد داشتند اما بزرگترین و پرطرفدارترین آن‌ها خدای اودین نام داشت. آن‌ها به زندگی پس از مرگ اعتقاد داشته و باور داشتند که مرگ پایان زندگی نیست. مردم وایکینگ مردن در جنگ را افتخار دانسته و باور داشتند که مردگان به والهالا می‌پیوندند. از این رو همراه مردگان خود شمشیر، طلا و اشیا ارزشمند را دفن می‌کردند. البته برخی از آن‌ها نیز جسد فرد کشته شده را همراه با وسایل ارزشمند در کشتی گذاشته، آتش زده و روانه دریا می‌کردند. روح این مردگان به والهالا رفته و تا ابد به خوش گذرانی مشغول است. برای مردم وایکینگ نرفتن به والهالا تنبیه و مانند رفتن به جهنم بود.

توجه به بهداشت فردی در وایکینگ‌ها

شاید عجیب ترین نکته‌ای که در وایکینگ‌ها وجود داشت رعایت بهداشت در میان این مردم وخشی بود. اشیا کشف شده از محل زندگی این قوم به وضوح نشان می‌دهد آن‌ها از شانه و مسواک استفاده می‌کردند. همچنین طبق روایت‌های ذکر شده مردان و زنان وایکینگ هفته‌ای یک بار در چشمه‌های آب گرم خود را شستشو می‌دادند. این بازه زمانی شستشو برای آن دوران بسیار تعجب آور است. با این توصیفات توجه به بهداشت فردی در میان وایکینگ‌ها اهمیت ویژه‌ای داشته است. زنان وایکینگ نیز برای شانه کردن موهای خود از شانه استفاده می‌کردند.

وایکینگ‌ها چگونه از بین رفتند؟

تعدادی از عوامل گسترده‌تر به افول وایکینگ‌ها کمک کردند. بیشتر جوامعی که قبلاً توسط وایکینگ‌ها مورد حمله قرار گرفته بودند، با ارتش و استحکامات بهتر می‌توانستند از خود دفاع کنند. گسترش مسیحیت در اروپا و برابری طلبی کمتر در جامعه وایکینگ‌ها دلایل دیگری برای نابودی آنها می‌باشند.

با این حال، تحقیقات اولیه نشان می‌دهد که مهاجرت به دلیل مشکلات زیادی از جمله تغییرات آب و هوایی، فقدان مدیریت، فروپاشی اقتصادی و طبقه‌بندی اجتماعی باعث ناپدید شدن وایکینگ‌ها بوده است.

اکنون، تحقیقات جدید کالج علوم طبیعی در دانشگاه ماساچوست آمهرست به این نتیجه رسیده است که جابجایی‌های مهاجرتی به دلیل سرما نبوده است. با بازسازی دما و آب و هوا، کارشناسان دریافتند که تابستان‌ها در گرینلند در زمانی که سکونتگاه‌های شمال اروپا متروکه شده بودند، به طور فزاینده‌ای گرم و خشک بود. بنابراین، محرک ناپدید شدن وایکینگ‌ها می‌توانست خشکسالی باشد.

وایکینگ‌ها و اسکی

کلمه اسکی از اسکاندیناوی گرفته شده و نقشی مهم در زندگی مردم وایکینگ داشته است. درواقع نفس اسکی گردن از کشور چین گرفته شده بود اما مردم وایکینگ آن را در اروپا و غرب محبوب کردند. در واقع این قوم هم برای تفریح و هم برای کارهای روزمره از اسکی استفاده می‌کردند. نکته جالب اینکه قدمت چوب‌های اسکی پیدا شده در اسکاندیناوی به بیش از ۱۰۰۰ سال پیش می‌رسد. قطعا علاقه داشتن و استفاده کردن از اسکی توسط مردمی که بیشتر دریانورد بوده‌اند بسیار عجیب به نظر می‌رسد.

حقایقی درباره وایکینگ ها

در انتهای مطلب حقایق جالب در مورد وایکینگ ها را بررسی می‌کنیم:

• اشراف زاده‌های بایکینگی بور بودن را نشانه اصالت دانسته و اغلب موها و ریش‌های خود را با صابون‌های مخصوص شستشو داده تا بی‌رنگ شوند.
• بیشتر وایکینگ‌ها مرده‌های خود را همراه با لوازم ارزشمند در کشتی دفن می‌کردند چرا که به اعتقاد آن‌ها جریان آب زودتر روح مردگان را به والهالا می‌رساند.
• گرفتن مردان و زنان در جنگ‌ها به بردگی و فروش آن‌ها در بازارهای خاورمیانه و اروپا یک منبع درآمد و نوعی تجارت برای وایکینگ‌ها به شمار می‌آمد.
• زنان وایکینگ از حقوق اولیه مانند حق ارث، جنگیدن در کنار مردان و مدیریت کارهای خانه در زمان رفتن همسرشان به جنگ برخوردار بودند.
• مهمترین رهبر وایکینگ‌ها آیوار بی استخوان (Ivarr the Boneless)، پسر راگنار لودبروک جنگجویی مشهور و یکی از رهبران “ارتش بزرگ هیتن” بود.

سخن پایانی

وایکینگ‌ها از سراسر اسکاندیناوی (جایی که امروز نروژ، سوئد و دانمارک هستند) آمده بودند. آنها در حدود سال ۷۰۰ پس از میلاد برای تصرف برخی از سرزمین‌ها به بریتانیا حمله کرده و تا حدود سال ۱۰۵۰ در آنجا زندگی می‌کردند. اگرچه وایکینگ‌ها در بریتانیا نماندند، اما اثری قوی در جامعه به جا گذاشتند، به گونه‌ای که حتی برخی از نام‌های مشابه شهرها حفظ شده‌اند. آنها یک سکونتگاه بزرگ در اطراف یورک و میدلندز داشتند و امروزه می‌توانید برخی از آثار باستانی سکونتگاه‌های وایکینگ‌ها را ببینید.

سوالات متداول