جشنواره‌های شیراز: از گل و گلاب تا مراسم‌های سنتی

چه در میان گل‌های نارنج اردیبهشت، چه در عطر شعرهای حافظ و سعدی؛ شیراز، شهری‌ست که همیشه بوی بهار می‌دهد؛ اما این شهر تنها در تاریخ و ادب خلاصه نمی‌شود؛ چرا که در دل کوچه‌پس‌کوچه‌هایش، گاه و بی گاه جشن و شادی جریان دارد. از جشنواره‌های رنگارنگ فرهنگی و هنری گرفته تا مراسم‌های سنتی و آیینی که ریشه در قرن‌ها پیش دارند، شیراز هرساله با برگزاری جشنواره‌هایی پرشور، روحی تازه به جان گردشگران و اهالی‌اش می‌دمد. اگر می‌خواهید با فصلی از زندگی شیراز آشنا شوید که در آن هنر، فرهنگ و سنت دست در دست هم داده‌اند، با ما در این راهنمای جشنواره‌های شیراز همراه شوید.

معرفی جشنواره‌های شیراز

شیراز هر ساله میزبان جشنواره‌های متنوعی ست که هر یک ریشه در فرهنگ و رسوم هزاران ساله شهر دارند. بنابراین اگر تور شیراز را برای سفر انتخاب کرده‌اید، برای شرکت در این جشنواره‌ها برنامه ریزی کنید.

جشنواره هنر شیراز

جشنواره هنر شیراز یا همان “جشن هنر شیراز – پرسپولیس”، یکی از برجسته‌ترین رویدادهای فرهنگی قرن گذشته در ایران بود که از سال ۱۳۴۶ تا ۱۳۵۶ برگزار می‌شد. این جشنواره بین‌المللی هنری با حضور هنرمندانی از سراسر جهان، از تئاتر سنتی ژاپن گرفته تا موسیقی معاصر اروپایی، برگزار می‌شد و هدف آن پیوند بین فرهنگ شرق و غرب و معرفی هنرهای اصیل ایرانی به دنیا بود. مکان‌هایی مثل تخت جمشید، حافظیه و چهارباغ عباسی در دوران جشن، به صحنه اجرای نمایش و کنسرت‌های خلاقانه بدل می‌شدند. هرچند پس از انقلاب این جشنواره متوقف شد، اما تأثیرات آن همچنان در خاطره فرهنگی ایران باقی‌ مانده و نام هنر شسیراز در بین معرورین جشواره‌های شیراز دیده می‌شود.

• زمان برگزاری: این جشنواره در گذشته معمولاً در نیمه دوم شهریور ماه برگزار می‌شد.

جشنواره ملی زیبایی اسب اصیل دره‌شوری شیراز

جشنواره ملی زیبایی اسب اصیل دره‌شوری، یکی از رویدادهای خاص استان فارس و از معروفترین جشنواره‌های شیراز است که به معرفی و ارزیابی زیبایی نژاد دره‌شوری، از شاخص‌ترین اسب‌های عشایری ایران، می‌پردازد. این نژاد که ریشه در ایل قشقایی دارد، به خاطر ظاهر خاص، تحرک بالا و رفتار نجیبش شناخته می‌شود. در این جشنواره داورانی از ایران و گاه کشورهای خارجی حضور پیدا می‌کنند تا ویژگی‌های فیزیکی، تناسب اندام، آرامش و هماهنگی حرکات اسب‌ها را ارزیابی کنند. همچنین غرفه‌هایی برای نمایش تجهیزات اسب‌سواری، لباس‌های سنتی عشایری و غذاهای محلی در کنار جشنواره دایر می‌شود که حال‌وهوای فرهنگی آن را چندبرابر می‌کند.

• زمان برگزاری: این جشنواره معمولاً در اوایل خرداد ماه در محل نمایشگاه‌های بین‌المللی شیراز برگزار می‌شود.

کارشناسان ما در آژانس هواپیمایی ستاره ونک تورهای شیراز را با بهترین ساعات پرواز و در نظر گرفتن اقامتگاه و هتل بر اساس بودجه مسافران برنامه ریزی کرده‌اند.

آداب مقدس حوض ماهی از جشنواره‌های شیراز

حوض ماهی، منطقه‌ای مقدس در نزدیکی کازرون است که در میان مردم محلی جایگاه ویژه‌ای دارد. اهالی معتقدند این حوض محل عبور امام علی (ع) بوده و ماهی‌های آن به برکت وجود ایشان مقدس شده‌اند. در آیینی مذهبی و سنتی، مردم به این مکان می‌آیند، شمع روشن می‌کنند، دعا می‌خوانند و نذری مانند آرد یا خرما در آب می‌ریزند. باور بر این است که لمس آب حوض و دیدن ماهی‌ها، آرامش، شفا و اجابت دعاها را به همراه دارد. برخی نیز برای بچه‌دار شدن، شفای مریض یا رفع گرفتاری‌های زندگی نذر می‌کنند و آیینی را در سکوت و احترام کامل برگزار می‌کنند.

زمان برگزاری: مراسم در طول سال، به‌ویژه در سیزده‌به‌در و ایام مذهبی مانند اعیاد ماه رجب و شعبان پررنگ‌تر برگزار می‌شود.

اگر به آشنایی با مکان‌های فرهنگی و تاریخی علاقه دارید مطلب تخت جمشید شیراز را از دست ندهید.

آیین‌ها و مراسم سنتی از جشنواره‌های شیراز

این جشنواره، صحنه‌ای زنده از فرهنگ‌های محلی، رسوم اجتماعی و آیین‌های سنتی است که از دل روستاها و عشایر فارس بیرون آمده و در دل شیراز به نمایش درمی‌آید. شرکت‌کنندگان با لباس‌های بومی و ابزارهای سنتی، آیین‌هایی همچون مراسم عروسی قشقایی، شب‌چله، کشاورزی سنتی، نقالی و شاهنامه‌خوانی را بازسازی می‌کنند. این جشنواره برای گردشگران داخلی و خارجی فرصتی منحصربه‌فرد برای آشنایی با میراث ناملموس شیراز است. کودکان با بازی‌های بومی سرگرم می‌شوند، بانوان در بخش صنایع دستی به عرضه هنرهای خود می‌پردازند و سالمندان خاطرات گذشته را در دل آیین‌ها زنده می‌کنند. اگر به شیرازگردی علاقه دارید احتمالا مطالعه مقاله آشنایی با آرامگاه سعدی برایتان جذاب خواهد بود.

• زمان برگزاری: این جشنواره هر سال در ایام نوروز، از اواخر اسفند تا نیمه فروردین در نقاطی چون باغ ملی، خانه زینت‌الملوک یا ارگ کریم‌خان برگزار می‌شود.

جشنواره عروسی درخت نارنج شیراز

جشنواره عروسی درخت نارنج یکی از جذاب‌ترین آیین‌های بومی و از شادترین جشنواره‌های شیراز است که در دل بهار و همزمان با شکوفایی درخت‌های نارنج برگزار می‌شود. در این جشن نمادین، مردم با پارچه‌های رنگی، روبان، عروسک‌های دست‌ساز و گلاب، درختان نارنج را تزئین می‌کنند و به شکلی نمادین، مراسم عروسی برای آن‌ها برگزار می‌کنند. موسیقی سنتی، شعرخوانی و اجرای نغمه‌های محلی حال و هوای این مراسم را بسیار دلپذیر می‌کند. این آیین نشانه‌ای از احترام مردم شیراز به طبیعت و همچنین نوعی دعا برای باروری، زیبایی و برکت در زندگی است.

• زمان برگزاری: مراسم عروسی درخت نارنج هر سال در اوایل اردیبهشت ماه، به‌ویژه در روزهای ابتدایی شکوفه‌دهی درختان، در باغ‌های سنتی شیراز برگزار می‌شود.

جشنواره چلمو شیراز

چِلمو یکی از جذاب‌ترین و رنگارنگ‌ترین آیین‌های عشایر فارس است که بیشتر در میان قشقایی‌ها رواج دارد. در این جشن، مراسمی نمادین از ازدواج دختران و پسران جوان برگزار می‌شود که با موسیقی محلی، رقص چوب، لباس‌های دست‌دوز سنتی و طنین ساز و دهل همراه است. این آیین بیشتر از آنکه واقعاً مراسم ازدواج باشد، نمایشی فرهنگی و اجتماعی از سنت‌ها و همبستگی جامعه عشایری ست. غذاهای محلی مثل دوغ قفقازی، نان تیری و گوشت تنوری نیز در این مراسم تهیه و میان شرکت‌کنندگان پخش می‌شود. این جشنواره اغلب با کوچ عشایر به ییلاق هم‌زمان است و یادآور سبک زندگی و ارزش‌های مشترک میان آن‌هاست.

• زمان برگزاری: جشن چلمو در تابستان، به‌ویژه مرداد ماه و معمولاً در مناطق ییلاقی فارس مانند اقلید، سپیدان و اردکان برگزار می‌شود.

ویژگی‌های جشنواره‌های شیراز

جشنواره‌های شیراز بازتابی از هویت تاریخی، فرهنگی و طبیعی این شهر هستند. هرکدام از این آیین‌ها ریشه در سنت‌های دیرینه مردم فارس دارند و جلوه‌ای از پیوند مردم با طبیعت، دین، هنر و اجتماع را به تصویر می‌کشند. از جشن‌های باشکوه مربوط به شکوفه‌های نارنج گرفته تا آیین‌های محلی در حوض ماهی یا بزرگداشت اسب اصیل قشقایی، همه‌ی آن‌ها حامل پیام‌هایی از صلح، زیبایی، همدلی و زنده نگه داشتن میراث نیاکان هستند. تنوع قومی در استان فارس، باعث شده این جشنواره‌ها رنگارنگ و چندصدایی باشند، به‌طوری‌که گردشگران داخلی و خارجی می‌توانند تجربه‌ای متفاوت از فرهنگ ایران را در شیراز لمس کنند.

ویژگی‌های برجسته جشنواره‌های شیراز:

• ریشه‌دار بودن در فرهنگ و آیین‌های محلی و قومی
• تلفیق زیبای طبیعت، سنت و هنر
• حضور فعال عشایر و اقوام بومی در اجرا و طراحی مراسم
• اجرای موسیقی سنتی و نمایش‌های آیینی در فضاهای باز و تاریخی
• فرصتی برای عرضه صنایع‌دستی، غذاهای محلی و سوغات بومی
• تنوع موضوعی: از جشن‌های مذهبی و فصلی تا هنری و آیینی
• جذب گردشگر و زنده نگه داشتن گردشگری فرهنگی در استان فارس
• برگزاری در فصول خوش‌آب‌و‌هوای شیراز برای جذب بیشتر مخاطب

فصل برگزاری جشنواره‌ها در شیراز

بیشتر جشنواره‌های شیراز در نیمه اول سال، به‌ویژه از اواخر اسفند تا مردادماه برگزار می‌شوند؛ چرا که این بازه زمانی با آب‌وهوای مطبوع، شکوفه‌دهی درختان، تعطیلات نوروز و حضور بیشتر گردشگران هم‌زمان است. فروردین و اردیبهشت به دلیل شکوفایی درختان نارنج، محبوب‌ترین ماه‌ها برای جشن‌های سنتی هستند، در حالی‌که خرداد و تیر، زمان مناسبی برای جشنواره‌هایی با محوریت اسب، عشایر و طبیعت است. در تابستان نیز جشنواره‌های عشایری و محلی مانند چِلمو، در مناطق خنک‌تر فارس برگزار می‌شوند.

• فروردین: جشنواره آیین‌های سنتی نوروز، آیین حوض ماهی
• اردیبهشت: جشنواره عروسی درخت نارنج
• خرداد: جشن زیبایی اسب اصیل دره‌شوری
• تیر و مرداد: جشنواره چلمو و کوچ عشایر
• شهریور: جشنواره هنر شیراز (در گذشته)

جشنواره‌های محلی شیراز

شیراز به‌عنوان یکی از مراکز اصلی فرهنگ بومی و قومی جنوب ایران، میزبان مجموعه‌ای از جشنواره‌های محلی است که بازتاب‌دهنده آداب، سنت‌ها و سبک زندگی مردم فارس و عشایر قشقایی است.  این جشنواره‌ها اغلب با مشارکت مستقیم مردم محلی برگزار می‌شوند و از مراسم‌های آیینی مانند حوض ماهی گرفته تا جشن‌های نمادین مانند عروسی درخت نارنج، همگی جلوه‌ای از احترام مردم به طبیعت و ارزش‌های معنوی‌شان دارند.  این آیین‌ها نه‌تنها به حفظ میراث فرهنگی کمک می‌کنند، بلکه تجربه‌ای ناب از فضای سنتی و صمیمی روستاها و محله‌های قدیمی را به بازدیدکنندگان منتقل می‌کنند.
جدول جشنواره‌های شیراز که به صورت محلی برگزار می‌شوند:

مهم‌ترین جشنواره‌های شیراز

مهم‌ترین جشنواره‌های شیراز آن دسته از رویدادهایی هستند که فراتر از منطقه فارس شناخته شده‌اند و جنبه ملی یا بین‌المللی یافته‌اند. این جشنواره‌ها با هدف معرفی هنر، سنت و ظرفیت فرهنگی شیراز به سطحی گسترده‌تر برگزار می‌شوند و سهم زیادی در توسعه گردشگری فرهنگی این شهر دارند. جشنواره‌هایی مانند هنر شیراز که در دوران خود جایگاهی بین‌المللی داشت، یا جشنواره زیبایی اسب دره‌شوری که به‌عنوان رویدادی ملی شناخته می‌شود، در معرفی غنای فرهنگی شیراز نقش کلیدی دارند.

سخن پایانی

جشنواره‌های شیراز  آیینه‌ای تمام‌نما از فرهنگ، باورها و زیبایی‌های مردمان این دیار هستند. از مراسم‌های ساده و محلی گرفته تا جشنواره‌های ملی و تاریخی، همه‌ی این آیین‌ها به حفظ هویت فرهنگی، زنده نگه‌داشتن سنت‌ها و تقویت گردشگری در استان فارس کمک می‌کنند. اگر قصد سفر به شیراز را دارید، حتماً زمان سفر خود را با یکی از این جشنواره‌ها هماهنگ کنید تا تجربه‌ای ناب‌تر و رنگارنگ‌تر از این شهر شاعرانه داشته باشید.  این جشنواره‌ها، نه‌تنها شادی و آگاهی می‌آورند، بلکه فرصتی هستند برای لمس زنده فرهنگ ایرانی با تمام زیبایی‌هایش. برای حضور در جشنواره‌ها و رزرو تور شیراز با کارشناسان آژانس هواپیمایی ستاره ونک در ارتباط باشید. تورهای شیراز ما خدمات کامل از جمله بلیط رفت و برگشت هواپیما، رزرو هتل و گشت‌های آبشنال به همراهی لیدر فارسی زبان را شامل می‌شود.