با قبایل آفریقا آشنا شوید

آفریقا، قاره‌ای پهناور با تنوع فرهنگی و قومیتی بی‌نظیر، خانه‌ی هزاران قبیله‌ای است که هر یک با سنت‌ها، باورها و زبان‌های منحصر به فرد خود، نقشی حیاتی در تاریخ و فرهنگ این سرزمین دارند. از دشت‌های وسیع ساوانا تا جنگل‌های انبوه استوایی، هر گوشه‌ی این قاره شاهد پیدایش و رشد قبایلی بوده که هویت خود را از طریق قصه‌ها، موسیقی، رقص و هنر حفظ کرده‌اند. قبایل آفریقا نه تنها نمایانگر تاریخچه‌ای غنی از روابط اجتماعی، جنگ‌ها و اتحادها هستند، بلکه در همزیستی نزدیک با طبیعت، آداب و رسومی عمیقاً ریشه‌دار را به نسل‌های آینده منتقل کرده‌اند.

تاریخچه پیدایش قبایل مختلف در آفریقا

از همان دوران باستان که انسان‌های اولیه شروع به ساخت جوامع کوچک کردند، قبایل آفریقا جزو آن‌ها بودند. این قبایل آفریقایی همانند دیگر جوامع، در ابتدا برای شکار دسته جمعی، گرداوری مواد غذایی و در امان ماندن از حمله حیوانات وحشی دور هم جمع شده بودند؛ اما به تدریج تبدیل به جوامع پیچیده و بزرگتر، با فرهنگ و سنت خاص خود شدند. اگر برایتان سوال باشد که چرا تعداد قبایل آفریقا تا بدین حد زیاد است جواب شامل چندین دلیل همچون مهاجرت‌های بزرگ، تغییرات آب و هوایی و تقابل با فرهنگ‌های دیگر می‌شود!

معروف ترین قبایل آفریقا

در ادامه تعدادی از قبیله‌های مهم آفریقا را معرفی و برای سهولت در قرائت، اطلاعات مهم را به صورت بولت وار ذکر کرده‌ایم:

قبیله ماسایی

یکی از معروف‌ترین قبایل آفریقا همین قبلیه ماسایی است که ۱۵ قرن پیش از سودان به کنیا و تانزانیا مهاجرت کرده‌اند و هنوز هم با گذشت سال‌ها به سنت‌های خود پایبند هستند. حتی در رابطه با شغل نیز همچنان مشغول به دامداری و پرورش گاو و گوسفند و بز می‌باشد! اما پرورش دام برای ماسایی‌ها تنها برای گذران زندگی نمی‌باشد؛ بلکه باید بدین نکته توجه داشت که گاوها و خصوصا خون حیوان، جایگاهی ویژه و مقدس در این قبیله مهم آفریقایی دارد.

• سنت‌ها و عقاید عجیب:

از مهم‌ترین مراسمات ماسایی‌ها ” پرش‌های بلند” است که مختص مراسم ازدواج و بلوغ می‌باشد و نشان‌دهنده قدرت بدنی و موقعیت اجتماعی مردان است. تعجب نکنید اما یکی از رسوم عجیب این قبیله نوشیدن خون گاو می‌باشد و هدف از این کار رسیدن به قدرت و تغذیه معنوی می‌باشد.

• زبان:

زبان اصلی قوم ماسایی است اما بسیاری از آن‌ها به انگلیسی نیز مسلط هستند.

• لباس و ظاهر:

همان‌گونه که در تصویر قابل مشاهده است، ماسایی‌ها لباس سنتی قرمز رنگی دارند که “شوکای” نامیده شده و با مهره‌های رنگی تزئین می‌شود. مردان ماسایی نیز به صورت سنتی از نیزه و سپر استفاده می‌کنند که بخشی از هویت جنگجویی آن‌هاست.

• دین:

ماسایی‌ها دین مخصوص به خود را دارند که بر پایه اعتقاد به خدای بزرگ “انگای” می‌باشد. آن‌ها باور دارند که همه گاوها هدیه‌ای از سوی خدای آنان است و به همین دلیل بسیار برایشان ارزشمند و مقدس است. از مهم‌ترین اعتقادات دینی‌شان نیز احترام فراوان به ارواح نیاکان می‌باشد.

• عادات غذایی:

همان‌گونه که می‌توان از پیشه این قبیله مهم آفریقایی حدس زد، غالب غذاهایشان شامل گوشت، شیر و خون گاو است.

 قبیله زولو

قبیله زولو که نه تنها بزرگ‌ترین و قدرتمندترین قبیله آفریقای جنوبی، بلکه یک امپراطوری بزرگ می‌باشد. زولوها در کوازولو-ناتال آفریقای جنوبی ساکن و جمعیتی بیش از ۱۰ میلیون نفر دارند! با این‌که اقتصاد این قبلیه مهم آفریقایی، بر پایه کشاورزی می‌باشد، اما ساختار اجتماعی آن‌ها به شدت بر پایه نظامی‌گری و جنگ‌آوری استوار است.

• سنت‌ها و عقاید عجیب:

یکی از مراسمات مهم این قبیله، «اوکوپتوولا» نام دارد و باید در آن مردان جوان با برگزاری مراسم شکار شایستگی خود را برای ازدواج نشان می‌دهند. آنها هم‌چنین به شمن‌ها اعتقاد دارند که فردی پیشگو و واسطه بین انسان و ارواح می‌باشد.

• زبان:

زبان زولوها، زولو (isiZulu)  است که یکی از ۱۱ زبان رسمی آفریقای جنوبی محسوب می‌شود.

• لباس و ظاهر:

جنس لباس زولوها از پوست حیوانات و با پارچه‌های رنگی است که در مراسم‌های خاص استفاده می‌شود.

• دین:

احترام به نیاکان در آفریقا از ابتدا ارزش بوده و قبیله زولو نیز مستثنی نیست! این مسئله تا بدان جا در این قبیله معروف آفریقایی مهم است که دیدنشان بر پایه پرستش ارواح نیاکان و احترام به طبیعت می‌باشد. البته گفتنیست که بسیاری از زولوها نیز به دین مسیحیت گرویده‌اند.

• عادات غذایی:

قبیله زولو به دلیل مهارت در کشاورزی از سبد غذایی متنوع‌تری برخوردار است که شامل ذرت، سبزیجات، گوشت گاو و مرغ و غذاهایی مانند انواع فرنی و نان ذرت در وعده‌های غذایی می‌باشد.  

قبیله سن بوشمن

اگر قرار باشد لیستی از قدیمی‌ترین گروه‌های انسانی جهان ارائه شود، قطعا قبیله سن بوشمن در بین آن‌ها خواهد بود. تاریخچه پیدایش سن بوشمن‌ها به هزاران سال پیش باز می‌گردد و در حال حاضر در بیابان‌ کالاهاری در بوتسوانا، نامیبیا و آفریقای جنوبی زندگی می‌کنند. نحوه امرار معاششان نیز با شکار و گرداوری گیاهان می‌باشد. به طور کل می‌توان با توجه به سبک زندگی سن بوشمن‌ها می‌توان ادعا کرد که کاملا زندگی خود را با طبیعت سازگار کرده‌اند.

• سنت‌ها و عقاید عجیب:

یکی از مهارت‌های جالبی که بوشمن‌ها در آن تبحر دارند، دنبال کردن ردپا و نحوه شکارشان است که به وسیله تیرهای سمی می‌باشد! در مورد سنت‌‌های معروف قبیله بوشمن نیز رقص‌های آیینی که برای ارتباط با ارواح نیاکان انجام می‌پذیرد همواره مورد توجه بوده. این رقص‌ها گاهی به حالت خلسه می‌رسد که در آن شمن‌ها قدرت درمانگری خود را به دست می‌آورند.

• زبان:

زبان آن‌ها شامل صداهای کلیک‌مانند است که در بین زبان‌های دیگر جهان نادر و یادگیری آن بسیار سخت می‌باشد.

• لباس و ظاهر:

همان‌طور که گفتیم بوشمن‌ها در شکار بسیار تبحر دارند و از همین رو جنس لباس‌های آن‌ها نیز از پوست حیواناتی که شکار می‌کنند می‌باشد. آن‌ها همچنین بدن خود را با رنگ‌های طبیعی نقاشی می‌کنند.

• دین:

بوشمن‌ها مذهبی نیستند، اما به «وجود خالق برتر» اعتقاد دارند و بیشتر ارزش های آن‌ها با مسیحیت و سایر ادیان مشترک است. این قبیله نیز همانند اکثر قبیله‌های آفریقایی به ارواح نیاکان و موجودات طبیعت احترام می‌گذارند.

• عادات غذایی:

شکار کردن تاثیر مستقیمی بر روی عادات غذایی بوشمن‌ها دارد و عمده غذاهایشان شامل گوشت، میوه‌ها و گیاهان خوراکی است. از آن‌جایی که این قبیله در خانه‌هایی از جنس شاخ و برگ زندگی می‌کند و هنوز مدرنیزه نشده، از روش‌های سنتی مانند خشک کردن و دودی کردن برای حفظ غذا استفاده می‌کنند.

قبیله آشانتی

قبیله آشانتی در قرن ۱۷ و ۱۸ میلادی یکی از ثروتمندترین و با نفوذترین پادشاهی‌های غرب آفریقا را در غنا تاسیس کرد. عمده ثروت این قبیله مهم آفریقایی از استخراج و تجارت طلا به دست آمده. علاوه بر این دو صنعت، کشاورزی و خصوصا پرورش محصولاتی چون کاکائو، یام و موز نیز از منابع درآمد اصلی قبیله می‌باشد.

• سنت‌ها و عقاید عجیب:

در قبیله آشانتی طلا نمادی از ثروت و احترام است و پیوند این مسئله با سیستم سیاسی و سلسله مراتبی قبیله باعث به وجود آمدن مراسم‌های تاجگذاری باشکوه همراه با رقص و موسیقی و هدایایی از طلا شده است.

• زبان:

زبان آن‌ها تویی (Twi)  است که یکی از زبان‌های آکان محسوب می‌شود.

• لباس و ظاهر:

لباس‌های آشانتی از پارچه‌های رنگارنگ کتای که ساخته دست خودشان و جزو صنایع دستی قبیله می‌باشد، بافته می‌شود.

• دین:

دین آشانتی ترکیبی از باورهای سنتی و مسیحیت است. آن‌ها به ارواح نیاکان و خدایان طبیعت احترام می‌گذارند و معتقدند که این ارواح می‌توانند بر زندگی انسان‌ها تأثیر بگذارند.

• عادات غذایی:

غذاهای آشانتی شامل سوپ‌های غلیظ، یام، برنج و گوشت است. آن‌ها از ادویه‌ها و گیاهان محلی برای طعم دادن به غذاهایشان استفاده می‌کنند.

بیشتر بخوانید:‌

صفر تا صد سفر به آفریقای جنوبی با ستاره ونک

بهترین غذاهای آفریقا که نباید از دست داد!

گشتی در قلمرو حیوانات آفریقای جنوبی

قبیله هیمبا

۵۰۰ سال پیش قبیله‌ای چادرنشین در شمال نامیبیا شکل گرفت و تقریبا می‌توان گفت از همان موقع سنت‌های خود را حفظ و در مقابل تغییرات مقاومت کرده است. هیمباها امروزه نیز هم‌چون گذشته دامدار هستند و به پرورش گاو و بز مشغول‌اند.

• سنت‌ها و عقاید عجیب:

معروف‌ترین سنت این قبیله مربوط به ظاهر آن‌ها می‌باشد! هیمباها بدن و صورت و حتی موهای خود را به خمیری از کره، خاک قرمز و گیاهان محلی آغشته می‌کنند که نماد زیبایی است و هم موجب محافظت در برابر آفتاب سوزان صحرا می‌شود.

• زبان:

زبان این قبیله آفریقایی اوهیمبا است که یکی از لهجه‌های زبان هرو نامیبیا می‌باشد.

• لباس و ظاهر:

از آن‌جایی که هیباها بدن خود را به رنگ سرخ آغشته می‌کنند و این‌کار جزوی از سنت‌هایشان می‌باشد، لباس‌های پوشیده در این قبیله مرسوم نیست و معمولا نیمه برهنه می‌باشند؛ آن‌ها تنها قسمت‌های کمی از بدنشان را با لباس‌هایی از پوست حیوانات می‌پوشانند.

• دین:

هیمباها در مورد دین نیز سخت گیرانه به باورهای سنتی قبیله که پرستش «موکورو»، ارواح نیاکان و ارتباط با خدای آسمان‌ها است، پایبند می‌باشند.

• عادات غذایی:

غذای اصلی هیمباها شامل شیر، گوشت و ذرت می‌باشد و از گیاهان محلی برای تهیه غذاهای ساده استفاده می‌کنند.

قبیله یوروبا

یکی از با قدمت‌ترین، مهم‌ترین و بزرگ‌ترین قبایل آفریقایی در نیجریه و غرب آفریقا قبیله یوروبا با بیش از ۴۰ میلیون نفر جمعیت می‌باشد و به دلیل فرهنگ غنی، هنرهای تجسمی، موسیقی و سنت‌های مذهبی خود زبانزداند. نکته جالب در مورد آن‌ها این است که علاوه بر کشاورزی، از طریق هنر خود پول در می‌آورند! یوروبایی‌ها به ساخت و فروش آثار هنری مانند مانند ماسک‌های چوبی و مجسمه‌های برنزی معروف می‌باشند.  

• سنت‌ها و عقاید عجیب:

معروف‌ترین سنت مرسوم در میان یوروباها آیین مذهبی پرستش ارواح خدایان است که با استفاده از موسیقی و رقص برگزار می‌شود. همچنین فال‌گیری و پیشگویی نیز بسیار در میان آن‌ها مرسوم می‌باشد.

• زبان:

زبان یوروبا، که یکی از زبان‌های نیجر-کنگو است، زبان رسمی و مادری این قبیله می‌باشد.

• لباس و ظاهر:

لباس‌های قبیله با هنر دست گره خورده و به صورت سنتی از پارچه‌های رنگارنگ و طرح‌دار بافته و سپس دوخته می‌شود. به صورت غالب، لباس زنان شامل یک دامن بلند، بلوز و شال می‌شود.

• دین:

می‌توان گفت که دین یوروباها ترکیبی از باورهای مسیحیت و باورهای سنتی می‌باشد.

• عادات غذایی:

غذاهای این قبیله آفریقایی از انواع خورشت‌ها، ماهی، یام و برنج تشکیل شده و از ادویه و گیاهان معطر در غذاهایشان بسیار زیاد استفاده می‌کنند.

قبلیه ایبو

ایبو یکی دیگر از قبیله‌های بزرگ در جنوب شرقی نیجریه می‌باشد و به نظام سیاسی غیرمتمرکز خود که در آن جوامع کوچک رهبران محلی خودمختار دارند، معروف‌ است. افراد این قبیله شم اقتصادی و روحیه تجاری بسیار خوبی دارند و در داخل و خارج نیجریه مشغول به تجارت‌اند؛ البته علاوه بر این کشاورزی نیز از مشاغل غالب قبیله می‌باشد.

• زبان:

زبان ایگبو زبان مادری ایبوهاست که یکی از زبان‌های نیجر-کنگو می‌باشد.

• دین:

ایبوها ترکیبی از باورهای سنتی و مسیحیت را قبول دارند و دین‌های سنتی آن‌ها شامل پرستش ارواح و خدایان طبیعت است.

• عادات غذایی:

ایبوها از ادویه‌های محلی و گیاهان معطر در غذاهایشان زیاد استفاده می‌کنند و به همین دلیل بیشتر خوراک‌هایشان تند می‌باشد. سبد غذاییشان را نیز معمولا سوپ، ماهی و یام تشکیل می‌دهد.

قبیله خوسا

این قبیله ۸ میلیون نفری یکی از گروه‌های قومی مهر در استان کیپ شرقی آفریقای جنوبی است که به دلیل نقش سیاسی و فرهنگی خود در مبارزات آپارتاید این کشور، مشهور می‌باشد. عمده فعالیت خوساها در زمینه کشاورزی و دامداری بوده و در کنار آن صنایع دستی مانند بافندگی و ساخت جواهرات را نیز انجام می‌دهند.

• سنت‌ها و عقاید عجیب:

یکی از مهم‌ترین مراسم آیینی خوساها «اولوالوکو» است که جشنی مجلل برای ختنه و بلوغ مردان می‌باشد.

• زبان:

زبان خوسا ( isiXhosa) یکی از زبان‌های رسمی آفریقای جنوبی است.

• لباس و ظاهر:

لباس‌های این قبیله آفریقایی نیز سنتی و رنگارنگ می‌باشد اما بارزترین ویژگی پوششی آن‌ها، مهره‌های رنگارنگ و کلاه‌های مخصوص است.

• دین:

دین خوساها ترکیبی از باورهای سنتی با چاشنی دین مسیحیت می‌باشد.

• عادات غذایی:

غالب غذاهای خوسایی از ذرت، غذاهای دریایی، گوشت و سبزیجات تشکیل می‌شوند.

قبیله هائوسا

یکی دیگر از قبایل آفریقا که در غرب کشور به خصوص نیجریه و نیجر بسیار مشهورند، هائوساست. نام این قبیله با امپراطوری‌های بزرگی همانند کانم-بورنو و سوکوتو گره خورده و تاریخ آن به چند قرن پیش بازمی‌گردد! شغل قبیله هائوسا کشاورزی و دامداری و تجارت می‌باشد و از آن‌جایی که تاجرانی ماهر می‌باشند، نقش مهمی را در بازارهای غرب آفریقا بازی می‌کنند.

• زبان:

زبان هائوسا یکی از زبان‌های اصلی غرب آفریقا و یکی از زبان‌های رسمی نیجریه است.

• لباس و ظاهر:

لباس‌های هائوساها شامل «بابا ریگا»، یک لباس بلند و گشاد و کلاه‌های سنتی می‌باشد.

• دین:

جالب است بدانید که اکثر هائوساها مسلمان هستند و فرهنگشان کاملا تحت تاثیر دین اسلام می‌باشد.

• عادات غذایی:

اکثر غذاهای این قبیله آفریقایی شامل برنج، غلات، گوشت می‌شود و انواع سوپ‌ها محبوبیت خاصی در بین هائوساها دارند.

سخن پایانی

قبایل آفریقایی با تنوع فرهنگی که دارند، گنیجنه‌ای ارزشمند از تاریخ، هنر، و دانش هستند. چیزی که همواره در مورد این قبایل جالب می‌باشد، حفظ و تقویت هویت و میراث فرهنگیشان با وجود چالش‌های مدرن می‌باشد. اگر قصد سفر به آفریقای جنوبی و تعامل مستقیم با این قبایل آفریقایی را دارید، می‌توانید همه روزه از ساعت ۸:۳۰ تا ۱۶:۰۰ با کارشناسان ما در آژانس هواپیمایی ستاره ونک تماس حاصل فرمایید تا مقدمات سفر شما به این سرزمین زیبا را فراهم کنند. گفتنیست که آژانس ستاره ونک جزو برگزارکننده‌های مستقیم تور آفریقای جنوبی می‌باشد.