ایاصوفیه، میراث جهانی ثبت شده یونسکو در استانبول به مسجد تبدیل شد

کلیسا، مسجد و موزه، ایاصوفیه یادگاری با شکوه از امپراطوری روم شرقی در استانبول با معماری بی‌بدیل فراز و نشیب‌های تاریخی بسیاری را پشت سر گذاشته و اکنون پس از گذشت ۸۶ سال با موافقت “اردوغان” رئیس جمهور ترکیه مجددا به مسجد تبدیل شد. در ادامه بیشتر با این بنای ارزشمند و تاریخ آن آشنا خواهیم شد.

موزه یا مسجد ایاصوفیه بنایی که زمانی کلیسای جامع ارتودکس بوده، مدتی کلیسای کاتولیک رومی و در در دوره عثمانی به مسجد مسلمانان تبدیل شد. این بنای باشکوه با معماری خاص و منحصربه‌فرد خود نماد شهر استانبول نیز به شمار می‌رود و همچون نگینی در حلقه اتصال بخش آسیایی و اروپایی استانبول می‌درخشد. ایا‌صوفیه از پرطرفدارترین جاذبه‌های گردشگری در تور استانبول است که هر ساله میزبان هزاران گردشگر از نقاط مختلف دنیا می‌باشد. (بلیط تهران استانبول)

تاریخچه مسجد ایاصوفیه

حاجیا صوفیا یا هاگیا صوفیا به معنای حکمت خدا نام‌های دیگری هستند که مسجد ایاصوفیه با آن شناخته می‌شود. این بنای ارزشمند با قدمتی ۱۴۰۰ ساله از باد و باران گذشته و همچنان پا برجا در قلب شهر استانبول دلربایی می‌کند. اما داستان ایا‌صوفیه از کجا شروع شد؟

کلیسای ایا‌صوفیه

ایا‌صوفیه یادگاری به جا مانده از دوران امپراطوری روم شرقی در ترکیه است که نمونه‌ای بی‌نظیر از معماری بیزانسی را به نمایش می‌گذارد. ساخت این بنا به عنوان کلیسا در سال ۵۳۲ میلادی و به دستور همسر امپراطور وقت آن زمان آغاز و در سال ۵۳۷ میلادی به اتمام رسید. ۱۰ هزار کارگر به همراه ۱۰۰ استاد طی مدت ۵ سال در سال ساختمان کلیسا نقش داشتند و در نهایت این شاهکار عظیم “کلیسای بزرگ” نام گرفت و تا مدت‌ها عنوان بزرگترین کلیسای جهان را به خود اختصاص داده بود. لژ مخصوص ملکه، یک گنبد، سرسرا، ایوان غربی، کوزه و درب مرمر بخش‌های اصلی کلیسا را تشکیل می‌دادند.

مسجد ایا‌صوفیه

با فتح استانبول توسط عثمانی‌ها، این کلیسای بزرگ به مسجد تبدیل شد. به دستور سلطان سلیمان اول تمام نقاشی‌ها و نگارگری‌های کلیسا برای خواندن نماز جماعت پوشانده شد و بعدها بنای کلیسا به خواست سلطان سلیم دوم مورد مرمت قرار گرفت. مناره، منبر، محراب از بخش‌هایی هستند که در دوره‌های مختلف حکومت عثمانی به ساختمان اصلی اضافه شدند. علاوه بر این آیاتی از قرآن نیز بر روی دیوارها و سقف مسجد نگاشته شد.

موزه ایا‌صوفیه

و اما حال دوران چنان نماند و … با برقرار شدن حکومت جمهوری در ترکیه و به قدرت رسیدن آتاتورک، به دستور وی مسجد ایاصوفیه به موزه تبدیل شد و پس از مدت‌ها بسته بودن درب آن به روی گردشگران و بازدیدکنندگان گشوده شد.

و باز هم مسجد …

و اما در در روز ۱۱ جولای سال ۲۰۲۰، با موافقت اردوغان، رئیس جمهور ترکیه موزه ایاصوفیه مجددا به مسجد ایاصوفیه تغییر کاربری داده و شرایط آن برای برگزاری مراسم‌های مذهبی مسلمانان مانند نماز جماعت و … آماده شد.

معماری مسجد ایاصوفیه

ایا‌صوفیه چه به عنوان کلیسا، چه موزه یا مسجد جایگاه خود را به عنوان یک شاهکار جهانی در دنیا تثبیت کرده و معماری بی‌نظیرش الهام‌بخش بناهای بسیاری می‌باشد. بنای کلی مسجد ایاصوفیه حدود ۶هزار متر مربع مساحت داشته و ساختمان آن با آجر ساخته شده اما نمایی مرمرین دارد. گنبد مسجد بر روی ۴ ستون بزرگ از سنگ خارای مصری ساخته شده و هماهنگی شگفت‌انگیزی میان طاق‌ها و ستون‌ها دیده می‌شود. نکته جالب اینکه گنبد مسجد ۵۵ متر از سطح زمین ارتفاع دارد که بسیاری این ارتفاع را نشانه نزدیکی انسان در مسجد به خدا می‎‌دانند.

مسجد ایاصوفیه در مجموع ۱۰۷ ستون و ۹ درب دارد که بزرگترین درب آن از جنس برنزی و قاب مرمر مخصوص ورود پادشاه به مسجد بوده است. علاوه بر ساختمان بیرونی تزیینات داخلی مسجد هم دنیای منحصربه‌فرد خود را دارد. در قسمتی از دیوارهای بنا نقش‌هایی بسیار زیبا از مریم مقدس، حضرت عیسی، نقش مسیح و لویی ششم و فرشته که همه یادگارهایی به جا مانده از امپراطوری روم شرقی و معماری بیزانس هستند دیده می‌شود.

قسمتی از دیوارها نیز به مرمت و بازسازی‌هایی که در دوره عثمانی انجام شده اختصاص دارد. در این قسمت‌ها آیات قرآنی با خطی زیبا و بسیار هنرمندانه نوشته شده و چشم هر بیننده‌ای را به خود خیره می‌کند. مسجد ایاصوفیه چه از نظر نمای بیرونی و چه از نظر تزیینات داخلی سازه‌ای بی‌مانند به شمار آمده و به عنوان جاذبه تاریخی ارزشمند در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است. در سفر به استانبول بازدید از این بنای خارق‌العاده را از دست ندهید.

مسجد ایا‌صوفیه در کدام منطقه استانبول قرار دارد؟

مسجد ایاصوفیه در کنار دیگر جاذبه‌های تاریخی استانبول مانند کاخ توپکاپی و مسجد سلطان احمد در مرکز شهر و منطقه تاریخی سلطان احمد قرار گرفته است. نزدیکی مترو به مسجد دسترسی گردشگران به این جاذبه تاریخی ارزشمند را به راحتی امکان‌پذیر کرده است. علاوه بر مترو، اتوبوس، تراموای و تاکسی هم از دیگر وسیله‌های حمل و نقل عمومی هستند که در کنار بنا ایستگاه داشته و  شما را تا نزدیکی مسجد راهنمایی می‌کنند.

همچنین هتل‌های بسیاری در منطقه سلطان احمد و در نزدیکی مسجد وجود دارند که با اقامت در آن‌ها می‌توانید به فاصله یک چشم برهم زدن خود را به قلب شهر استانبول و بناهای تاریخی آن برسانید. نکته مهم دیگر اینکه درصورتی که قصد عکاسی از داخل مسجد را دارید حتما اجازه بگیرید و قوانین عکاسی را رعایت کنید.

مطالب مرتبط

در تور ۳ شب و ۴ روز استانبول از چه جاذبه‌هایی بازدید کنیم؟

۵ ساحل جذاب استانبول برای تورهای تابستانی

بناهای عثمانی، گواهی بر شکوه و عظمت استانبول