جت لگ چیست؟
پرواززدگی یا جت لگ نوعی اختلال در سیستم بدن است که بعد از پروازهای طولانی مدت و با تغییر در منطقه زمانی رخ میدهد. هرچه قدر اختلاف ساعت مبدأ با مقصد بیشتر باشد، معمولاً علائم پرواززدگی بهصورت شدیدتری بروز میکند.
بدن انسان در حالت طبیعی، طبق یک برنامه منظم کار میکند که به آن ساعت بیولوژیکی بدن میگویند. به عنوان مثال شخص بهطورمعمول هر روز ساعت ۱۱ شب میخوابد و در ساعت ۷ صبح بیدار میشود؛ اما سفر به شهر یا کشوری که اختلاف زمانی زیادی با کشور مبدأ دارد، ریتم همیشگی بدن بههم میریزد و باعث بروز عوارضی مانند خستگی زیاد، سوءهاضمه، سردرد و عوارض دیگر میشود. این تغییر حالت بدن بعد از پرواز را جت لگ یا پرواز زدگی مینامند.
جت لگ چه تأثیراتی بر روی بدن میگذارد؟
علائم بروز جت لگ در افراد مختلف متفاوت است، این علائم در افراد مسن شدیدتر است و دیرتر بهبود پیدا میکند، اما در کودکان به صورت خفیفتر خودش را نشان میدهد و بدن آنها سریعتر میتواند خودش را با محیط جدید تطبیق بدهد.
ایجاد اختلال در خواب
بیقراری و سردرگمی
افسردگی به میزان خفیف
اختلالات گوارشی
داشتن احساس سرگیجه
کاهش اشتها
به این نکته دقت کنید که عوارض جت لگ به صورت یکسان در همه بروز نمیکند و این علائم پس از هماهنگ شدن بدن با محیط جدید از بین میروند.
در چه سفرهایی جت لگ با شدت بیشتر اتفاق میافتد؟
مسافرانی که به سمت شرق سفر میکنند، با علائم پرواززدگی شدیدتری مواجه میشوند، چرا که در قسمتهای شرقی ساعتها کم میشوند و به همین دلیل زمان کمتری برای استراحت وجود دارد، اما در سفرهای شرق به غرب به علت اضافه شدن زمان به روز، تعداد ساعتها افزایش پیدا کرده و مسافران زمان بیشتری را برای استراحت و هماهنگ شدن با محیط در اختیار دارند.
چه مواردی به کاهش علائم جت لگ کمک میکند؟
افرادی که در طول سال زیاد سفر میکنند از عوارض آزار دهنده پرواز زدگی آگاه هستند، اما رعایت نکات زیر، قبل از سفر به کمتر شدن عوارض کمک میکند:
۱-قبل از سفر، کمی برنامههای زندگیتان را تغییر دهید
چند روز قبل از سفر، ساعت خوابتان کمی تغییر دهید و آن را با ساعتهای مقصد هماهنگ کنید. البته تغییر عادات غذایی نیز در کاهش عوارض جت لگ مؤثر است.
۲-خواب قبل از پرواز را فراموش نکنید
اکثر مسافران تصمیم میگیرند برای داشتن خواب راحتتر در هواپیما، شب قبل از پرواز را بیدار بمانند و یا از قرصهای خوابآور استفاده کنند، اما این یک اشتباه بزرگ است، چرا که خواب عمیق در پرواز باعث میشود بدن شما فرصت کمتری برای منطبق شدن با محیط داشته باشد.
۳-پروازهای روز را انتخاب کنید
در صورتی که در طول ساعات روز به مقصد برسید، بدن شما فرصت بیشتری را برای یکسان شدن با محیط خواهد داشت.
۴-با هواپیماهای مدرن سفر کنید
سیستم تهویه هواپیماهای جدید شرایط بهتری را برای حفظ رطوبت ایجاد میکنند و برای کاهش عوارض پرواز زدگی به مسافران کمک میکنند.
۵-الکل و کافئین مصرف نکنید
مصرف الکل قبل از پرواز باعث کاهش آب بدن میشود و به همین دلیل قدرت بدن در مقابله با پرواززدگی کاهش پیدا میکند. همچنین مصرف نوشیدنیهای کافئین دار نیز باعث تغییر سطح هوشیاری طبیعی بدن میشود و همین موضوع بروز علائم جت لگ را شدیدتر میکند.
۶-تنظیم ساعت را فراموش نکنید
به محض نشستن در هواپیما ساعت خود را با ساعت مقصد تنظیم کنید، این کار باعث میشود بعد از پیاده شدن از هواپیما راحتتر به شرایط عادت کنید.
۷-آب زیاد بنوشید
یک روز قبل از پرواز دفعات آب خوردن خود را افزایش بدهید، این کار مقاومت بدن را در مقابله را پرواززدگی بالا میبرد
۸-ورزش کنید
قبل از پرواز، برای بالا بردن مقاومت بدنتان کمی نرمش و ورزش کنید.
۹-قدم زدن در پرواز را فراموش نکنید
در حین پروازهای طولانی هرچند وقت یکبار از روی صندلیتان بلند شوید و در راهروی هواپیما قدم بزنید، این کار خستگی پاها را برطرف کرده و به تنظیم شدن بدن کمک میکند.