هرآنچه که باید درباره فرهنگ و رسوم مردم ترکیه بدانید

تنوع فرهنگی ترکیه این سرزمین را به یکی از کشورهای منحصربه‌فرد دنیا تبدیل کرده است. فرقی ندارد که قرار است به این کشور سفر کنید یا برای اقامت آن را انتخاب کرده‌اید، در هرصورت آشنایی با فرهنگ و رسوم مردم ترکیه می‌تواند در دلپذیرتر کردن سفر به شما کمک کند. برای آشنایی با آداب و رسوم مردم ترکیه با ما تا انتهای این مقاله در آژانس ستاره ونک همراه باشید.

مهمان نوازی مردم ترکیه

مهمان‌نوازی یکی از جالب‌ترین نکات مربوط به فرهنگ و رسوم مردم ترکیه است که توریست‌ها با آن‌ مواجه می‌شوند. البته ما ایرانی‌ها با این ویژگی غریبه نیستیم و خونگرمی و استقبال از مسافران یکی از ویژگی‌های مشترک همه ما مردم این منطقه محسوب می‌شود.

اما رفتار مردم ترکیه با غریبه‌ها و یا همسایگان بسیار جالب است. برای آن‌ها سر زدن به خانه همسایه و گپ زدن با او و نوشیدن یک فنجان قهوه مسئله‌ای بسیار طبیعی و عادی است؛ چیزی که نه تنها در سرتاسر جهان بلکه حتی در کشور ما هم رفته‌رفته به کاری منسوخ تبدیل می‌شود.

اگر دوستان ترک ساکن ترکیه دارید، حتما از شما دعوت خواهند کرد که یک شب را میهمان آن‌ها باشید و هر کاری انجام خواهند داد تا به شما احساس راحتی و خوشامد ببخشند. مهمان‌نوازی در فرهنگ و رسوم مردم ترکیه چیزی فراتر از خوش‌‌رفتاری است و برایشان بسیار مهم است که به دیگران احساس ارزشمند بودن بدهند.

همین مسئله موجب می‌شود که اکثر مسافران ترکیه، در همان تجربه اول سفر به این کشور، احساس تعلقی وصف‌ناپذیر به آن داشته باشند.

فرهنگ احوالپرسی و نحوه استقبال کردن در ترکیه

مردم ترکیه مثل ما ایرانی‌ها هنگام اولین ملاقات با یکدیگر دست می‌دهند و به این ترتیب با هم سلام می‌کنند. البته در نظر داشته باشید که ممکن است مسلمانان ترکیه تمایل نداشته باشند که هنگام سلام و احوالپرسی با جنس مخالف خود دست بدهند.

در حالت کلی تمام فرهنگ و رسوم مردم ترکیه در زمینه سلام و احوالپرسی، شبیه به ما ایرانی‌ها است. آن‌ها مانند ما هنگام ملاقات و احوالپرسی با اعضای خانواده، دوستان و خویشاوندان یکدیگر را در آغوش می‌گیرند و می‌بوسند.

درنظر داشته باشید که احوالپرسی با فرد صاحب مقام و یا بزرگتر باید کمی مودبانه‌تر باشد. مردم ترکیه در این وضعیت با تعظیم یا فرود آوردن سر، به شخص مقابل خود ادای احترام می‌کنند.

درمورد در آغوش گرفتن و بوسیدن هنگام احوالپرسی این نکته را مدنظر داشته باشید که زنان ترکیه معمولا فقط با زنان به چنین شکلی سلام می‌کنند و زنان متاهل در این مورد سخت‌گیرتر هم هستند.

مورد جالبی که درمورد فرهنگ و رسوم مردم ترکیه در احوالپرسی وجود دارد این است که آن‌ها بزرگان خانواده را در اولویت سلام کردن قرار می‌دهند و با بوسیدن دست راست آن‌ها و قرار دادن دستشان روی پیشانی به آنان احترام می‌کنند.

مرحبا (Merhaba) و سلام، متداول‌ترین شکل در سلام و احوالپرسی مردم ترکیه است. خداحافظی در فرهنگ و رسوم ترکیه از سلام طولانی‌تر است و معمولا تمایل دارند قبل از خداحافظی مجددا مکالمه‌ را از سر بگیرند. این فرهنگ برایتان آشنا نیست؟

شیوه خطاب کردن افراد در ترکیه

شیوه خطاب کردن افراد یکی دیگر از موارد مهم در فرهنگ و رسوم مردم ترکیه محسوب می‌شود. معمولا در محیط‌های رسمی ترکیه به نشانه احترام به نام مردان پسوند بی (Bey) و به نام زنان پسوند حانیم (Hanim) اضافه می‌کنند. شما حتی می‌توانید در ایمیل‌ها هم با چنین پسوندی افراد را خطاب یا به نام آن‌ها ساین (Sayin) به معنای عزیز اضافه کنید.

ترک‌ها در مورد غریبه‌ها و کسانی که نمی‌شناسند، کمی محتاط‌تر رفتار می‌کنند. آن‌ها در این موارد به مردانی که از خودشان بزرگ‌تر باشند امچا (عمو) یا دای (دایی) می‌گویند. آن‌ها زنان بزرگ‌تر را هم تیزه (خاله) یا حالا (عمه) خطاب می‌کنند. البته در نظر داشته باشید که اگر فرد غریبه همسن آن‌ها بود، ابی (برادر) یا ابلا (خواهر) خطاب می‌شود.

در نظر داشته باشید که اگر قرار است با مردم ترکیه به زبان خودشان صحبت کنید، حتما در محیط‌های رسمی و دربرخورد با افراد غریبه آن‌ها را با لفظ تو خطاب نکنید. در این موارد آن‌ها مثل ما ایرانی‌ها روی جمع و مفرد بودن ضمیر حساس هستند.

آداب معاشرت در ترکیه

همانطور که قبلا اشاره کردیم، تعامل با فرهنگ و رسوم مردم ترکیه برای ما ایرانی‌ها چندان سخت نیست. شاید جنبه‌هایی از فرهنگ مردم این کشور برای اروپایی‌ها قابل هضم نباشد، اما ما ایرانی‌ها با این جنبه‌ها غریبه نیستیم. سفر به این همسایه سفر به بخشی از اروپاست ولی نیازی به ویزای شینگن هم ندارد. 

مثلا تعارف کردن یکی از مواردی مشترک بین ما و مردم ترکیه محسوب می‌شود. مردم این کشور هم مثل ما عادت به تعارف کردن دارند و باید هر پیشنهادی را چندین بار برای طرف مقابل مطرح کرد که طبعا دفعات اول رد می‌شود و با اصرار چندباره فرد پیشنهاددهنده، پذیرفته خواهد شد.

آن‌ها عادت دارند زمانی که شخصی مسن وارد مجلس می‌شود به نشانه احترام از جا بلند شود و همیشه افراد مسن در اولویت نشستن در جای راحت قرار دارند.

جویدن آدامس حین صحبت در موقعیتی رسمی، مخصوصا با فردی که در جایگاهی بالاتر از شما قرار دارد، بی‌ادبی محسوب می‌شود.

نکته مهم دیگری که باید درنظر داشته باشید این است که مردم ترکیه حالت پا روی پا انداختن موقع نشستن را ناشایست می‌دانند.

تعامل با دیگران با دست راست در فرهنگ و رسوم مردم ترکیه جایگاه ویژه‌ای دارد. آن‌ها عادت دارند با دست راست یکدیگر را لمس کنند. اشاره به دیگران باید با دست راست انجام شود و حتی اگر می‌خواهید چیزی به کسی بدهید، با دست راست یا هر دو دست این کار را انجام دهید.

مردم ترکیه مثل ما عادت دارند که یکدیگر را در کافه و رستوران مهمان کنند و پرداخت اشتراکی جایگاه چندانی بین آن‌ها ندارد. ضمن اینکه مرسوم است مردان و نه زنان، بیشتر هزینه‌ها را پرداخت کنند.

رسوم جالب مردم ترکیه

اعتقاد به فال قهوه

یکی از جالب‌ترین موارد در فرهنگ و رسوم مردم ترکیه، اعتقاد به فال قهوه است. در حالت کلی، قهوه جایگاه ویژه‌ای میان ترک‌ها دارد و آن‌ها معمولا یکی دو فنجان از آن را در طول روز می‌نوشند و به همان نسبت، خواندن فنجان قهوه برای دیدن آینده هم میان آن‌ها جایگاه ویژه‌ای دارد.

ریختن آب پشت مسافر

ریختن آب پشت مسافر یکی از رسوم ما ایرانی‌هاست؛ شاید برایتان جالب باشد که بدانید مردم ترکیه هم چنین رسمی دارند و آن را به عنوان آرزویی خوب برای مسافر قلمداد می‌کنند. به نظر آن‌ها این کار یعنی مثل آب برو و راحت برگرد.

رسم جالب در ازدواج

یکی دیگر از فرهنگ و رسوم جالب مردم ترکیه که ممکن است حتی خنده‌دار به نظر برسد، این است که وقتی کسی در حال ازدواج است، وظیفه‌ای مهم بر دوش او می‌گذارند. فکر می‌کنید این وظیفه چه باشد؟ عروس باید نام تمام دوستان و خویشاوندان مجرد خود را زیر کفش عروسی‌اش بنویسد. بعد از مراسم عروسی باید به زیر کفش خود نگاه کند و ببیند که کدام اسم‌ها پاک شده‌اند. هر اسمی که آنقدر پاک شده باشد که نتوان آن را خواند، یعنی صاحب نام قرار است به زودی ازدواج کند.

اعتقاد به چشم نظر

اگر بگوییم فرهنگ و رسوم مردم ترکیه شباهت کم‌نظیری به فرهنگ ما ایرانی‌ها دارد، بیراه نگفته‌ایم. استفاده از چشم‌نظر و باور به خرافه دفع نظر توسط مهره آبی، یکی دیگر از این موارد است. مردم ترکیه مثل ایرانی‌ها معتقدند که مهره چشم‌نظر می‌تواند انرژی منفی چشم شور را از بین ببرد. جالب نیست؟

درخت آرزو

یکی از جالب‌ترین فرهنگ و رسوم مردم ترکیه این است که در مکان‌هایی خاص درختانی با عنوان درخت آرزو دارند. آن‌ها پارچه‌هایی رنگارنگ را به این درختان آویزان می‌کنند و حین گره زدن پارچه به آرزوهایشان فکر می‌کنند و امید دارند که این آرزوها برآورده شوند.

اسامی که ریشه در طبیعت دارند

از دیگر فرهنگ و رسوم مردم ترکیه می‌توان به اعتقاد به داشتن اسامی مبتنی بر طبیعت اشاره کرد. اسامی که در طبیعت ریشه زده‌اند در این کشور بسیار رایج و محبوب هستند. این محبوبیت تا جایی زیاد است که حتی بعضی از والدین نام دوغا به معنای طبیعت را روی فرزندان خود می‌گذارند. اسامی مانند گونش (خورشید)، یلدیز (ستاره)، دنیز (دریا)، چیچک (گل، شکوفه)، یاگمور (باران)، آتش، سو (آّب)، روزگار (باد) و دمیر (آهن) از رایج‌ترین اسامی ترک محسوب می‌شوند که همگی به طبیعت بر می‌گردند.

موسیقی در ترکیه

موسیقی جایگاه مهمی در فرهنگ و رسوم مردم ترکیه دارد. موسیقی ترک از دوره‌های مختلف موسیقی قدیمی سرچشمه می‌گیرد و با ترکیب موسیقی محلی آسیای مرکزی از دوره سلجوقی به دست مردم رسیده است. موسیقی سنتی ترکیه تحت تاثیر موسیقی ایرانی، عثمانی، عرب و بالکان قرار دارد و جزو محبوب‌ترین سبک موسیقی میان مردم این کشور محسوب می‌شود.

امروزه جشنواره‌های موسیقی مختلف و متنوعی در این کشور برگزار می‌شود و گروه‌های موسیقی نواحی مختلف جهان را دور هم جمع می‌کند. تارکان، مصطفی صندل، ابراهیم تاتلیس و سرتاب ارنر از معروف‌ترین خوانندگان ترکیه هستند. موسیقی کلاسیک ترکی، موسیقی چندصدایی ترک، موسیقی محلی، موسیقی عربیسک، پاپ، راک، جاز، موسیقی نظامی و موسیقی مذهبی و صوفیانه از معروف‌ترین و محبوب‌ترین ژانرهای موسیقی این کشور هستند.

نوع پوشش مردم ترکیه

با اینکه می‌توان ترکیه را کشوری با فرهنگ اسلامی دانست اما هر پوششی در این کشور تقریبا پذیرفته شده است. البته درنظر داشته باشید که اولین برداشت از شما به عنوان میهمان یا توریست توسط پوششتان تعیین می‌شود. بهتر است حتی‌الامکان پوششی متعارف داشته باشید و لباس‌هایی با خودتان داشته باشید که راحت باشند.

در شهرهای ترکیه هر پوششی به چشم می‌خورد. تلفیق هر نوع پوشش، از شلوارک، شلوار، تی‌شرت، لباس آستین بلند، پوشش کاملا اسلامی و… از خصوصیات مهم فرهنگ و رسوم مردم ترکیه محسوب می‌شود. به این ترتیب شما هم می‌توانید بنا بر اعتقاد و فرهنگتان در این کشور ظاهر شوید، اما درنظر داشته باشید که برای ورود به اماکن اسلامی مانند مساجد حتما باید لباسی پوشیده و موجه داشته باشید.

مردم ترکیه بیشتر به پوشیدن لباس‌های غیررسمی تمایل دارند. آن‌ها بسته به اعتقادات خود در تابستان از لباس‌های خنکی مانند تی‌شرت و شلوارک یا تاپ و دامن و در زمستان هم از هودی و سویشرت و لوارهای ضخیم و بلند استفاده می‌کنند.

معمولا پوشش مردم و توریست در سواحل آزادتر است و منع خاصی در پوشش وجود ندارد. در کل اگر قرار است به این کشور سفر کنید، لباس را براساس آب و هوا انتخاب کنید.

بیشتر بخوانید …

هر آنچه باید راجع به جاهای دیدنی ترکیه بدانید

مذهب و اعتقادات در ترکیه

اکثریت جمعیت ترکیه را مسلمانان تشکیل می‌دهند و جالب است که بدانید که دین شهروندان این کشور از بدو تولد به صورت خودکار مسلمان ثبت می‌شود، مگراینکه والدین نوزاد جزو یکی از اقلیت‌های مذهبی ثبت شده در قانون اساسی باشند. به همین دلیل ۹۹٫۸درصد مردم این کشور به لحاظ رسمی مسلمان هستند و این آمار چندان دقیق نیست.

قانون اساسی ترکیه مذاهب اسلامی، یهودیت و مسیحیت را به عنوان مذاهب رسمی این کشور شناخته است البته فرهنگ و رسوم مردم ترکیه عمیقا تحت تاثیر اسلام قرار دارد. اسلام به صورت جدی مورد تکریم قرار می‌گیرد و حتی هنوز با وجود آزادی مذهبی بسیاری از خانواده‌ها کسانی را که از دین اسلام به ادیان دیگر روی می‌آورند را طرد می‌کنند.

در سرتاسر ترکیه می‌توان شاهد مظاهر اسلامی بود. مثلا در همه مناطق این کشور روزی پنج بار اذان پخش می‌شود  یا مردم این کشور اعیاد مذهبی را به صورت جدی برگزار می‌کنند. از اعیاد مهم این کشور علاوه‌بر عیدهای اسلامی می‌توان به روز خضر اشاره کرد که در ۱۵ اردیبهشت (۵-۶می) برگزار می‌شود.

البته در چند دهه اخیر و با روی کار آمدن نظام سیاسی سکولار، فرهنگ و رسوم ترکیه کم‌کم شکل جدیدی به خود گرفت و مظاهر اسلامی در حال کمرنگ شدن هستند.

نکته مهم دیگری که می‌توان درمورد مذاهب ترکیه مورد اشاره قرار داد، وجود فرقه علوی در این کشور است. علویان به لحاظ فنی بخشی از شیعه محسوب می‌شوند اما تفسیر کاملا متفاوتی از شیعه دارند. مثلا آن‌ها در ماه رمضان روزه نمی‌گیرند بلکه روزه را در محرم واجب می‌دانند. امروزه جمعیت علویان بین ۲۰ تا ۲۵ میلیون نفر تخمین زده می‌شود.

مراسم ازدواج در ترکیه

آگوست و سپتامبر محبوب‌ترین ماه‌ برای عروسی در ترکیه محسوب می‌شوند. عروسی در فرهنگ و رسوم مردم ترکیه جایگاه ویژه‌ای دارد و  به صورت مفصل و طولانی برگزار می‌شود.

به صورت سنتی عروسی در ترکیه چند روز طول می‌کشد و آنقدر سنت‌های زیادی دارد که می‌توان از آن‌ها کتابی مستقل نوشت! ما در ادامه جالب‌ترین آداب و رسوم عروسی در ترکیه را با شما به اشتراک می‌گذاریم:

• براساس باور خرافه‌ای میان مردم ترکیه، نباید میان عید فطر و عید قربان عروسی گرفت. این باور خرافه ریشه در طاعونی دارد که در یکی از سال‌های دور در این سرزمین فراگیر شد و این مواقع به عنوان دوره‌ای نفرین شده میان مردم جا افتاد.
• مراسم حنابندان یکی از رسوم مشترک میان مردم ما و ترکیه است که درست مانند شکل ایرانی آن، قبل از عروسی انجام می‌شود و معمولا زنان در آن شرکت می‌کنند.
• براساس فرهنگ و رسوم مردم ترکیه، داماد اجازه ندارد قبل از عروسی عروس را با لباس مراسم ببیند، چون این کار بدشانسی می‌آورد.
• نوشتن اسم دوستان مجرد در کف کفش عروس که قبلا به آن اشاره کرده بودیم هم از دیگر سنت‌های رایج ازدواج در ترکیه محسوب می‌شود.
• در سنت بومی ترکیه رسم است که رشته‌ای از سنگ‌های درخشان که به آن گلین تلی می‌گویند را روی موی عروس می‌گذارند. دوست مجرد عروس باید کوچک‌ترین سنگ را پیدا کند. هر کسی که توانست کوچک‌ترین سنگ را بیابد، عروس بعدی خواهد بود.
• سنت کاشت پرچم هم جایگاهی ویژه در فرهنگ و رسوم مردم ترکیه در ازدواح دارد. این مراسم که در سحر برگزار می‌شود به معنای آغاز رسمی جشن است و در آن اعضای مرد مجلس ابتدا دعا می‌خوانند و سپس پرچمی را در بلندترین نقطه در نزدیکی خانه عروس نصب می‌کنند. این مراسم با موسیقی اجرا می‌شود.

مراسم عزاداری در ترکیه

از آنجایی اسلام اکثریت جمعیت این کشور را تشکیل می‌دهد، فرهنگ و رسوم مردم ترکیه در عزاداری هم بیشتر از هرچیزی تحت تاثیر آموزه‌های این دین قرار دارد.

آن‌ها مثل بقیه مسلمانان به معاد و زندگی پس از مرگ اعتقاد دارند و به همین دلیل دعا برای آمرزش اموات و ورودشان به بهشت جایگاهی ویژه در مراسم‌های عزاداری‌شان خواهد داشت.

مردم ترکیه مانند ما و سایر مسلمانان بدن شخص فوت شده را می‌شویند و کفن می‌کنند. پخت حلوا از دیگر اشتراکات ما و فرهنگ ترکیه در مراسم عزاداری است. نکته جالب اینکه براساس رسوم ترکیه کودکان نباید وارد اتاقی شوند که متوفی در آن قرار دارد.

آن‌ها قبل از تدفین بر پیکر متوفی نماز می‌خوانند و سعی می‌کنند بین لحظه فوت تا تدفین، بیش از ۲۴ ساعت فاصله نیفتد. بعد از تدفین یک وعده غذا در خانه متوفی خورده می‌شود و مراسم عزاداری رسما شروع خواهد شد.

پخش قرآن و مرثیه یا وعظ از اصلی‌ترین کارهایی است که در مراسم عزاداری انجام می‌شود و مراسم مانند آنچه در فرهنگ ما وجود دارد تا هفت روز طول می‌کشد و مراسم روز چهلم، سالگرد و پنجاه و دومین روز پس از درگذشت هم برگزار می‌شود.

همچنین طی ۴۰ روز اول بعد از فوت، اطرافیان حق ندارند جشن عروسی یا نامزدی بگیرند، لباس شیک بپوشند، تلویزیون تماشا یا با صدای بلند صحبت کنند و بخندند.

بدگویی از فرد متوفی هم از دیگر مسائلی است که به شدت در فرهنگ و رسوم مردم ترکیه نهی می‌شود و مذموم است.

بیشتر بخوانید …

با بهترین و معروف ترین غذاهای محلی ترکیه آشنا شوید

فرهنگ و آداب غذا خوردن در ترکیه

غذا خوردن و آداب آن یکی از مظاهر اصلی زندگی در ترکیه است. می توان آشپزخانه را قلب هر خانه در این کشور دانست و مرکز زندگی محسوب می‌شود. حتی در شهرهای بزرگ و مدرن‌تر هم خانواده‌ها ترجیح می‌‌دهند که دور هم غذا بخورند.

غذا خوردن در ترکیه معمولا بسیار طولانی است که و میز به سرعت جمع نمی‌شود. مردم این کشور دوست دارند حین صرف غذا به موسیقی گوش دهند و مکالمات طولانی داشته باشند تا حداکثر لذت را از غذایشان ببرند.

فرهنگ و رسوم مردم ترکیه در غذا خوردن بسیار جالب است. آن‌ها معمولا غذاهای خوشمزه‌ای می‌پزند که به شهرت جهانی رسیده است. صرف غذا در خانه معمول‌ترین شکل مصرف وعده‌های اصلی است. دونر کباب، راویولی، انواع سوپ، لوبی خشک و برنج، پای پنکیک، دونات،  بادمجان شکم‌پر، تاس‌کباب، انواع کباب، باقلوا و کازندیبی از معروف‌ترین و محبوب‌ترین خوراکی‌های ترکیه هستند.

هدیه دادن در ترکیه

فرهنگ و رسوم مردم ترکیه در زمینه هدیه دادن و هدیه گرفتن هم در نوع خود جالب است. مثلا بسته‌بندی و چسباندن کارت به جعبه کادو چندان رایج نیست و معمولا در موقعیت‌های رسمی کسی از دیگران انتظار دریافت هدیه ندارد. البته قدردانی در ازای دریافت هدیه مسئله‌ای بسیار مهم است. نکات زیر از موارد مهمی است که باید هنگام هدیه دادن در ترکیه درنظر داشته باشید:

• برای مردم ترکیه مهم است که هدیه را با دو دست به طرف مقابل تقدیم کنید.
• معمولا هدیه جلوی هدیه‌دهنده باز نمی‌شود و این مسئله عرف پذیرفته‌شده‌ای میان مردم ترکیه است.
• بهتر است به کسی هدیه‌ای حاوی الکل یا گوشت خوک ندهید. این کار برای بسیاری از مردم پسندیده و مورد قبول نیست.

سخن آخر

نظر شما درباره فرهنگ مردم ترکیه چیست؟ آیا شباهت بیش از اندازه فرهنگ و رسوم مردم ترکیه به فرهنگ ما برایتان جذاب است؟ نظرات و تجربیاتتان را در این زمینه با ما به اشتراک بگذارید. برای رزرو و خرید تور ترکیه دانستن آداب و رسوم این سرزمین به شما در تصمیم گیری کمک می‌کند. 

 

سوالات متداول