تخت جمشید شیراز، سفری به گذشته باشکوه ایران زمین

برای رفتن به گذشته نیازی به ماشین زمان نیست. سفری یک روزه به مرودشت و تخت جمشید شیراز شما را به چندین هزار سال قبل می‌برد. جایی که می‌توانید همچون پادشاهان در میان کاخ‌ها قدم زده و با دیدن تمدن، فرهنگ و رفاهی که هزاران سال قبل بر ایران زمین حاکم بوده بر خود ببالید.

• 

«آه، پرسپولیس در آتش می‌سوزد» می‌گویند اسکندر چنان تحت تأثیر عظمت تخت جمشید قرار گرفته بود که بعد از به آتش کشیدنش گویی خودش هم از کرده‌اش پشمان شده! اما به راستی چه افسونی در ستون‌های تخت جمشید نهفته است که حتی قاتلش را نیز شیفته خود کرده و از هزاران سال قبل تا همین روز الگویی کامل و الهام‌بخش برای قوانین جامعه بشری بوده است. مجموعه تخت جمشید جایی ست که هر ایرانی برای یکبار هم که شده باید آن را از نزدیک ببینید و ستون‌ها و سنگ نگاره‌هایش را لمس کند. ( بلیط شیراز)

• 

مطالب مرتبط

دیدار با پادشاهان ایران باستان، در نقش رستم شیراز

.

تاریخچه تخت جمشید

سنگ‌نوشته‌های تخت جمشید اطلاعات تقریباً دقیقی را درباره تاریخچه این بنای عظیم در اختیار ما قرار می‌دهند. با استناد به همین نوشته‌های با ارزش ساخت تخت جمشید در حدود دو هزار و پانصد سال قبل و به دستور داریوش هخامنشی آغاز شد و طی ۱۵۰ تا ۱۸۰ سال توسط فرزندان داریوش توسعه پیدا کرده و به بزرگترین، زیباترین و باشکوه‌ترین مجموعه زمان خود تبدیل شد.

نام اصلی تخت جمشید پارسه بوده و جالب اینکه بر خلاف سازه‌های دیگر بزرگ جهان که برای ساختشان از برده‌ها استفاده می‌شد، تمام کارگران تخت جمشید حقوق دریافت کرده و حتی از مزایای کارگری آن دوره بهره‌مند می‌شدند. حتی بسیاری از زنان نیز در ساخت جمشید مشارکت داشته و حقوقی برابر با مردها دریافت می‌کردند؛ اما راز زیبایی و ماندگاری تخت جمشید را باید در ذوق و خلاقیت معماران آن جستجو کرد. معمارانی که از چهار گوشه جهان آمدند و هر کدام با هنر خود منحصربه‌فردترین مجموعه تاریخی جهان را خلق کردند.

• 

درست است که شیوه شهرسازی و امکاناتی که در ۲۵۰۰ سال پیش در تخت جمشید به کار برده شده جهانیان را مات و مبهوت کرده اما این سنگ نوشته‌های به جامانده از دوران هخامنشیان هستند که به این بنا ارزشی غیرقابل وصف داده‌اند. بر طبق این سندها زنان از قانون ارث به طور مساوی بهره می‌بردند، مادران حقوق زایمان داشته و فرزندان از حمایت‌های اجتماعی برخوردار بودند. بسیاری از این قانون‌ها هم اکنون در کشورهای جهان اول به اجرا در می‌آیند و الهام بخش قوانین حقوق بشری می‌باشند.

این شهر باستانی به مدت ۲۰۰ سال محل برگزاری جشن‌های باستانی ایران مانند نوروز و … بوده و طبق شواهد به جامانده پادشاهان سراسر دنیا برای تبریک سال نو به تخت جمشید آمده و هدایای خود را به پادشاه ایران تقدیم می‌کردند. تمام این تصاویر بر روی دیوارها و ستون‌ها تخت جمشید حک شده و باستان‌شناسان زیادی برای دیدنشان هر ساله به ایران سفر می‌کنند.

• 

مطالب مرتبط

باغ ارم جلوه دلبرانه شیراز

.

در تخت جمشید از چه مکان‌هایی بازدید کنیم؟

همانطور که گفته شد مجموعه تخت جمشید، پارسه یا پرسپولیس به دستور داریوش هخامنشی ساخته شده و بعدها سایر پادشاهان هخامنشی آن را گسترش داده و کاخ‌هایی را به آن اضافه کردند از این رو بناهای بسیار زیادی در مجموعه هستند که هر کدام به تنهایی از سند تاریخی ارزشمند به شمار آمده و بازدیدکنندگان را مبهوت عظمت خود می‌کنند. بازدید از تمام محوطه تخت جمشید ۱ الی ۲ ساعت زمان می‌برد.

.

پلکان ورودی

بازدید از تخت جمشید را می‌توانید از پلکان ورودی که در زمان خشایار شاه ساخته شد آغاز کنید. این پلکان دو طرفه ۱۱۱ پله کاملاً قرینه دارد. هر پله ۶٫۹۰ متر طول، ۳۸ سانتی‌متر عرض و ۱۰ سانتی‌متر پاخیز دارد. بعد از ۶۳ پله یک پاگرد ساخته شده، سپس پله‌ها در جهت کاملاً مخالف ادامه مسیر پیدا می‌کنند و جالب اینکه دورتادور پله برای حفاظت از استفاده‌کنندگان آن جان پناه‌هایی وجود دارد که به زیبایی تزئین شده‌اند.

دروازه ملل

دروازه ملل ساخته شده در دوره خشایار شاه شاهکار بعدی است که بعد از پلکان ورودی به آن می‌رسید. در وسط این تالار بزرگ سه ستون وجود دارد که ۱۶٫۵ متر ارتفاع دارند. این دروازه به دلیل طراحی خاصی که دارد از آثار محبوب مجموعه به حساب می‌آید. در ادامه می‌توانید درگاه غربی و شرقی را ببینید که با دو گاو بالدار بزرگ که سری همانند انسان دارند آراسته شده‌اند. این سردیس‌ها از افسانه‌های آشوری الهام گرفته شده و نشانگر عظمت و قدرت پادشاهی هخامنشی می‌باشند. یکی از کتیبه‌های ارزشمند مجموعه پرسپولیس بر بالای این درگاه وجود دارد. کتیبه‌ای که اهورامزدا را ستوده و خشایار را شاه ایران زمین معرفی کرده است.

• 

کاخ G

بیشتر قسمت‌های کاخ G از بین رفته است اما ستون‌های به جا مانده از آن بنایی بلند را نشان می‌دهد که بر روی دیوارهایش سربازانی کشیده شده‌اند که همراه با سینی میوه به سمت حیاط کاخ داریوش می‌روند.

کاخ آپادانا

آپادانا کاخی است که ساخت آن در زمان داریوش آغاز شده و در دوره خشایارشا کامل شد. این کاخ از زیباترین بناهای پرسپولیس است که بیشتر نقاط آن سالم مانده و قابل دیدن است. این کاخ یک تالار مرکزی، سه ایوان و در مجموع ۷۲ ستون داشته که از تمامی آن‌ها تنها ۱۴ تای آن همچنان پابرجا مانده است.

• 

کاخ مرکزی (سه دروازه)

کاخ سه دروازه از بزرگترین کاخ‌ها پرسپولیس است که ۲۴۰۰۰۰ متر مربع وسعت داشته و به معماری منحصربه‌فردش آن را به کاخ‌های مجاور ارتباط می‌داد. ساخت کاخ آپادانا در زمان خشایار آغاز شده و در دوره اردشیر سوم به اتمام می‌رسد. در تالار این کاخ حفره‌ای وجود داشته که به گفته باستان شناسان محل نگه‌داری، زمان، روز و ماه (همان تقویم امروزی) بوده است.

بر روی پلکان‌های کاخ تصاویری از کمانداران و نجیب‌زادگان پارسی دیده می‌شود که گل نیلوفر به دست داشته و در حال بالا رفتن از پله‌ها هستند. در قسمت شرقی کاخ نیز تصویر اردشیر یکم را به همراه ولیعهد که بر تخت شاهی سوار بوده و توسط ۲۸ تن از بزرگان کشور حمل می‌شوند را می‌توان دید.

کاخ اختصاصی داریوش

کاخ داریوش از نخستین بناهایی است که در مجموعه پارسه و در زمان داریوش ساخته شد. این کاخ دارای یک تالار آیینه ۱۲ ستون و پلکان است. البته نگاره‌های به تصویر کشیده شده بر روی پلکان ساخت آن‌ها به اردشیر سوم نسبت می‌دهد. درب ورودی کاخ تصاویر داریوش و خدمه‌اش به تصویر کشیده شده و بخشی از نبرد شاه و شیر را در گوشه دیگر آن می‌توان دید.

• 

مطالب مرتبط

گشتی در بهترین موزه‌های شیراز

.

کاخ هدیش

دوره ساخت این کاخ هم به خشایار شا می‌رسد. متأسفانه بیشتر قسمت‌های کاخ بر اثر حمله اسکندر نابود شده اما باستان شناسان از آثار به جا مانده حدس می‌زنند که این بنا به نام همسر خشایارشا نام‌گذاری شده است. تصویر خشایارشا با تاجش را در این کاخ می‌توان دید همچنین کتیبه‌هایی از دوران عیلامی و بابلی نیز به زبان پارسی باستان در آن وجود دارد.

تالار تخت یا صد ستون

تالار صد ستون از ۲۵۰۰ سال قبل تا به حال لقب بزرگترین تالار سرپوشیده جهان را به خود اختصاص داده است. این تالار بیش از ۴۶۰۰ متر مربع وسعت دارد و هر صد ستون‌های آن ۱۴ متر ارتفاع دارند. بر طبق نوشته‌های به جا مانده از این تالار ساخت آن را خشایارشا آغاز و اردشیر یکم به پایان رسانده است.

کاخ H، جان پناه شاخ‌ دار، موزه هخامنشی، دروازه نیمه تمام، خزانه، کاخ ملکه و آرامگاه‌ها از دیگر بناهای با ارزش مجموعه پرسپولیس هستند.

• 

مراسم‌های برگزار شده در تخت جمشید

در دوران اوج تخت جمشید، این مجموعه هر ساله در جشن‌های ملی ایران میزبان ایرانیان و پادشاهان سایر ملل بوده است. همچنین در دوران پادشاهی پهلوی جشن‌های معروف ۲۵۰۰ ساله را برای به تصویر کشیدن عظمت ایران باستان در مجموعه تخت جمشید برگزار می‌کردند. اکنون نیز گاهی اوقات در فصل تابستان مراسم زیبای نور و صدا در آن برگزار می‌شود. در این مراسم بخش‌هایی از پرسپولیس با نورپردازی روشن شده و گویندگان خوش صدا داستان پرسپولیس را از ابتدا تا انتها برای شنوندگان روایت می‌کنند.

ساعات بازدید از مجموعه تخت جمشید

مجموعه پرسپولیس در مرودشت و در ۶۰ کیلومتری شیراز قرار گرفته است و درب‌های آن از ساعت ۸ صبح تا ۶ بعدازظهر بر روی بازدیدکنندگان باز است.

• 

مطالب مرتبط

سفر دوروزه به شهر عاشقان “شیراز”