آشنایی با روستای پلکانی هجیج در دل کوه‌های کرمانشاه

ایران روستاهای زیادی دارد که هرکدام دارای ویژگی‌ها و معماری‌های خاص و متفاوتی هستند. سفر به هر یک از این روستاها به قدری خاص و لذت‌بخش است که هیچ‌گاه آن را از یاد نخواهید برد. روستاها بهترین مکان برای طبیعت‌گردی، دور شدن از شلوغی شهر و لذت بردن از آب‌وهوای پاک هستند. یکی از مناطق روستایی بکر و تماشایی ایران، روستای پلکانی هجیج است که در دل کوه قرار گرفته و با آب‌وهوای مطلوب و جاهای دیدنی متنوعی که دارد، سفری خاطره‌انگیز و پر از آرامش را برای شما رقم خواهد زد. در این مطلب از ستاره ونک، قصد داریم شما را بیشتر با روستای هجیج آشنا کنیم. با ما همراه شوید.

روستای هجیج کجاست؟

روستای هجیج در ۳۴ کیلومتری شهر پاوه قرار گرفته و یکی از جاهای دیدنی کرمانشاه است. پاوه از مهم‌ترین شهرهای کرمانشاه بوده و در ۱۲۲ کیلومتری شمال غربی این استان واقع شده است. این روستای زیبا که در قلب کوهستان این شهر جای گرفته، با پوشش گیاهی و طبیعت سرسبزش به ماسوله سنگی کرمانشاه معروف است و به دلیل پلکانی بودن خانه‌هایش گردشگران زیادی به آن علاقه‌مند هستند.

روستای پلکانی هجیج پاوه که به حجیج نیز معروف است، حدود ۱۲۰۰ سال قدمت دارد و نام خود را از دو ریشه متفاوت گرفته است. در زبان شیرین کردی «هجیج» به معنای دره‌ای عمیق و سرسبز است که احتمالاً حکایت از محیط سرسبز و دلپذیر روستا در میان کوه‌ها دارد. یکی دیگر از مشتقات این نام مربوط به کلمه «حج» است، یعنی کسی که بارها به حج رفته است. برخی از اهالی بر این باورند که این روستا به دلیل اعمال مذهبی ساکنانش به این نام خوانده شده است و برخی دیگر آن را به آرامگاه عبدالله فرزند امام موسی کاظم (ع) که اعتقاد بر این بود که به حج علاقه زیادی دارد، می‌دانند. مقبره او که تقریباً به مدت پنج قرن پابرجاست، یک مکان تاریخی قابل توجه است که گردشگران را به خود جذب می‌کند.

طبیعت و معماری روستای هجیج

همان‌طور که گفتیم خانه‌های این روستا پلکانی هستند و به سمت جنوب ساخته شده‌اند تا از نور خورشید به بهترین نحو استفاده کنند. همچنین اهالی روستا به خاطر نوع آب‌وهوا، خانه‌ها را با سنگ ساخته‌اند تا از نفوذ سرما یا حمله حیوانات در امان باشند. این خانه‌ها حیاط ندارند و به خاطر کمبود زمین صاف، پشت‌بام هر خانه حیاط خانه همسایه است که به این نوع معماری، پلکانی می‌گویند.

به علاوه طبیعت خیره‌کننده روستای پلکانی هجیج و محل قرارگیری آن در دره‌ای سرسبز، منظره‌ای رویایی پدید آورده است که نظیرش را در کمتر جایی می‌توان دید. یک سمت این روستا به آب و سمت دیگرش به کوهستان راه دارد که زیبایی روستای هجیج را دو چندان کرده است.

بیشتر بخوانید

فرصت دیدن طبیعت رویایی کردستان را در تابستان از دست ندهید

زبان مردم روستای هجیج

اورامی هجیج که یکی از اصیل‌ترین لهجه‌ها به شمار می‌آید قرابت زیادی با زبان اوستایی و پهلوی دارد، به‌طوری‌که اگر متنی از پهلوی را برای یک اورامی زبان بخوانند لغات بی‌شماری از آن را می‌تواند متوجه شود. ولی آنچه بیشتر در زبان اورامی چشمگیر است نزدیکی این زبان با فارسی است که در وهله اول سخت بیگانه و غیرقابل لمس به نظر می‌رسد چون کلمات اصیل فارسی آنچنان با زیر و زبر لهجه کردی آمیخته است که تا گوش به آن آشنا نشود نمی‌توان این نزدیکی را دریافت.

دیدنی‌ها و تفریحات روستای هجیج

از مهم‌ترین دیدنی‌های این روستا می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

بافت پلکانی

نخستین چیزی که در هجیج جلب توجه می‌کند بافت پلکانی و ساختار خاص آن است. در اینجا خانه‌هایی را می‌بینید که بدون استفاده از آجر رو به سوی دره و رودخانه سیروان ساخته شده و بر دوش یکدیگر سوار شده‌اند. خانه‌ها پنجره‌هایی به رنگ آبی آسمانی دارند که رو به قبله باز می‌شوند و زلالی آب سیروان را به تصویر می‌کشد.

بقعه امامزاده سید عبیدا… (کوسه هجیج)

بقعه امامزاده سید عبیدا…، آرامگاه یکی از فرزندان امام موسی کاظم است. این امامزاده از احترام خاصی در میان مردمان ناحیه برخوردار است و به نام کوسه هجیج از آن یاد می‌شود. روایت جالبی در مورد این امامزاده بر سر زبان‌هاست که بازگو کردنش خالی از لطف نیست. می‌گویند ۵۰۰ سال پیش سایه خشکسالی بر این روستا افتاد. مردم روستا به سراغ مردی منتسب به امام موسی کاظم (ع) رفتند و از وی خواستند برای نزول باران دعا کند. با دعای وی چشمه‌ای پر آب از شکافی در زمین جاری شد. از آن پس وی احترام ویژه‌ای نزد مردم داشت تا اینکه حتی پس از مرگش بقعه‌ای برای او ساختند.

مسجد جامع هجی

مسجد مرکزی یا مسجد جامع هجیج یکی از بناهای چشمگیر روستاست که معماری خاصی دارد و با ستون‌های چوبی و تزئینات زیبای کنده‌کاری و در و پنجره‌های زیبا مزین شده است. سازندگان این بنا نجارانی هستند که خود را از نسل هنرمندی که همراه کوسه هجیج به این مکان آمده است می‌دانند. این هنرمندان خود را از یاران آن بزرگوار می‌دانند و همچنان به ساخت وسایلی برای روستاییان مشغول هستند.

بیشتر بخوانید

یونسکو اورامانات ایران را جز میراث فرهنگی جهان ثبت کرد

چله خانه و خانقاه

چله‌خانه و عبادتگاه کوسه هجیج بنایی دیرین در روستاست که با ستون‌های چوبی و نمدهای زیبایش نگاه‌ها را به سوی خود جلب می‌کند. این بنا که محلی برای اعتکاف و چله‌نشینی به حساب می‌آید از سنگ ساخته شده و داخل آن با گل پوشانده شده است.

خانقاه دراویش قادریه (یکی از طریقت‌های درویشان) نیز در هجیج قرار دارد. دراویش قادریه در این مکان به برگزاری مراسم ذکر و سماع می‌پردازند که یکی از مهم‌ترین مراسمی است که در روستا برگزار می‌شود. دراویش در روزهایی خاص در مراسمی که با دف و هوره برگزار می‏‌کنند به ذکر و سماع می‌پردازند. آن‌ها با حالت گریه و استغاثه به خلسه فرو می‌‏روند و در همین حال از مرید و مرشد خود یاری می‌طلبند. نواها و رقص‏‌های عرفانی بخشی از این مراسم خاص را تشکیل می‌دهند.

حوض پیر

در روستا حوضی قدیمی وجود دارد که دیوارهایی با سنگ‌های ریز و درشت و تخته‌سنگی مسطح در سقف، آن را در برگرفته‌اند. برای دیدن این حوض باید به جایی پایین‌تر از سطح روستا و در جایی مانند زیرزمین رفت. قبل از اینکه در سال ۱۳۵۴، لوله‌کشی برای روستا انجام شود از آب این حوض استفاده می‌کردند. آب به وسیله جوی‌های سیمانی در دوشاخه به پایین دست روستا می‌رفت. یکی از جوی‌ها به حوض مردانه می‌ریخت و برای وضو به کار می‌رفت. یکی دیگر از شاخه‌های آب به حوض زنانه می‌رفت و برای شستشو تامین آب خوراکی از آن استفاده می‌شد.

چشمه‌ها

با کمی فاصله گرفتن از خانه‌های روستا و طی کردن کمی از جاده، یکی از کم نظیرترین تصاویر طبیعت را خواهید دید. در سمت چپ جاده چشمتان به غاری بر دامنه کوه خواهد افتاد که در تمام فصل‌های سال از میان آن آبی پرفشار جریان دارد. این آب از قلب زمین می‌جوشد و در رودخانه سیروان جاری می‌شود. مردم هجیج نام این چشمه را بل گذاشتند.

با ادامه دادن مسیر در جاده حفره دیگری وجود دارد که اگر ۱۰ تا ۱۵ قدم در آن پیش بروید به چند پله می‌رسید. با بالا رفتن از پله‌ها در دل کوه و در تاریک و روشنی غار، گودالی پر از آبی زلال را خواهید دید که آرامش عجیبی را برایتان به ارمغان می‌آورد. این آب همان آبی است که از داخل حفره به بیرون می‌ریزد و چشمه بل را می‌سازد. آب این چشمه یکی از گواراترین آب‌هاست و گفته می‌شود که به دلیل معدنی بودن خاصیت درمانی نیز دارد.

کوهستان و دشت

درختان بلوط و بنه یا سقز در اطراف روستا دیده می‌شوند و کمی آن طرف‌تر از روستا، ارتفاعات شاهو قرار دارد که بخشی از رشته کوه‌‏های زاگرس محسوب می‌شود. در این ناحیه طبیعت زیبا و بکر با مراتع و چراگاه‏‌های سرسبز به نام‌های پیاز دول میشا و گاول انتظار شما را می‌کشند.

رودخانه سیروان و سد داریان

سیروان مهم‌ترین و معروف‌ترین رودخانه ناحیه هورامان نیز از نزدیکی روستا عبور می‌کند و با مسیری طولانی و پرپیچ‌وخم منطقه اورامان را به دو بخش تقسیم کرده است. کناره‌های این رود مکان مناسبی برای گوش سپردن به آوای طبیعت و به تماشا نشستن زیبایی‌های آن است. سد داریان که در مسیر این رود قرار گرفته، چشم‌انداز خاصی را به منطقه بخشیده است.

بیشتر بخوانید

۱۰ جاذبه برتر گردشگری در ایران

بهترین فصل سفر به هجیج

روستای هجیج به دلیل قرارگیری در میان کوه‌ها دارای اقلیمی معتدل و کوهستانی است. این مسئله باعث شده است که در فصول گرم سال آب‌وهوای معتدلی داشته باشد؛ اما در فصول سرد، ساکنان آن سرمای سختی را تجربه می‌کنند؛ بنابراین بهتر است در بهار و اوایل تابستان سفر به هجیج را تجربه کنید.

• بهار: با فرا رسیدن نخستین فصل سال، گل‌های رنگارنگ بر دامنه کوه‌ها می‌رویند و این روستا با مناظری بکر و شگفت‌انگیز همچون بهشتی تماشایی به نظر می‌رسد.
• تابستان: کناره رود خروشان سیروان به یکی از تفرجگاه‌های منطقه تبدیل می‌شود؛ اما تابش آفتاب در ساعات میانی روز می‌تواند آزاردهنده باشد.
• پاییز و زمستان: سرما بر روستا حکم‌فرما می‌شود و سوز زمستانی از راه می‌رسد. فصول سرد سال مناسب سفر به هجیج نیستند.

راه دسترسی به روستای هجیج

اگر قصد سفر به هجیج را دارید باید به کرمانشاه بروید و از آنجا خودتان را به پاوه برسانید. از پاوه تا هجیج ۲۵ کیلومتر راه در یک جاده کوهستانی در پیش دارید. پس از خروج از پاوه تابلوهایی که شما را به سوی نودشه راهنمایی می‌کنند، دنبال کنید. با ورود به جاده نودشه علائم راهنمای هجیج شما را به این روستا می‌رسانند. از جاده نودشه تا هجیج ۹ کیلومتر مسیر کوهستانی پیچ‌درپیچ با چند تونل را باید طی کنید.

مسیر دیگری نیز وجود دارد که شما را به هجیج می‌رساند. می‌توانید به مریوان بروید و به جاده اورامان تخت وارد شوید. با گذر از اورامان تخت و ادامه مسیر به هجیج می‌رسید.

سوغات و صنایع دستی روستای هجیج

• سوغات خوراکی: دوغ، کشک، شیر، روغن حیوانی و کره از مهم‌ترین تولیدات لبنی دامداران هجیج هستند و گردو انار باغ‌های هجیج از شهرت خاصی در منطقه برخوردارند. کوهستان منبع غنی از گیاهان دارویی به شمار می‌آید و در هجیج می‌توانید گل گاوزبان، ختمی، گون و شنگ نیز خریداری کنید و یا با دست‌های خودتان بچینید.
• صنایع دستی: مهم‌ترین سوغاتی که می‌توانید از هجیج به همراه خود بیاورید یک جفت گیوه مرغوب است که با ظرافت و دقت توسط مردان و زنان روستا تولید می‌شود. این گیوه که در هجیج به کِلاش شهرت دارد مرغوب‌ترین نوع گیوه به شمار می‌آید و نکته جالب در مورد آن این است که نوع آن برای پای چپ و راست تفاوتی نمی‌کند. در این صورت هیچ‌وقت کفش‌هایتان لنگه به لنگه نمی‌شود. لباس‌های رنگین پشمی را فراموش نکنید. این لباس‌ها حاصل دست زنان روستاست که با ظرافت دوخته شده‌اند. گليم، دستمال، جاجيم، شال و سبد از دیگر صنایع دستی روستا به حساب می‌آیند که می‌توانید آن‌ها را تهیه کنید.

سخن پایانی

روستای هجیج کرمانشاه با شگفتی‌های طبیعی، معماری پلکانی متمایز، میراث غنی تاریخی و فرهنگی، چشمه‌های سرزنده، رودخانه آرام سیروان و ارتفاعات دیدنی کوه‌های شاهو، بسیار تماشایی است. در این نوشته، سعی کردیم اطلاعات مفیدی درباره روستای پلکانی هجیج پاوه به شما ارائه دهیم. چه به دنبال خلوتگاهی آرام باشید یا به دنبال ماجراجویی در کوه‌های شاهو، این روستا مجموعه‌ای از تجربیات را برای همه به ارمغان می‌آورد.

سوالات متداول

.

چگونه به هجیج سفر کنیم؟

برای سفر به روستای پلکانی هجیج پاوه، ابتدا باید به کرمانشاه سفر کنید و سپس حدود سه ساعت و نیم رانندگی کنید تا به هجیج پلکانی رسید. در این سفر قبل از رسیدن به روستای پلکانی هجیج از مسیرهای دیدنی ازجمله ارتفاعات شاهو سد داریان می‌گذرید.

کدام غذاهای هجیج معروف هستند؟

در سفر به هجیج طعم ماهی کبابی را حتما بچشید و از این خوشمزه معروف منطقه اورامان غافل نشوید. خوردن کلانه را هم فراموش نکنید؛ نانی ضخیم (شبیه تافتون) که داخل آن را با سبزیجات پر می‌کنند.