همه چیز درباره آرامگاه سعدی شیراز، پادشاه سخن ایران

بسیار سفر باید کرد تا پخته شود خامی … همین تک بیت پربار از شاعر سخنور ایران بهانه‌ای شد تا بار سفر خود را بسته و راهی دیار شعر و ادب “شیراز” شویم. شهری که بار سنگین تاریخ یک ملت را به دوش می‌کشد و وجود آرامگاه‌های بزرگترین عارفان ایران حال و هوایی سحرانگیز به آن بخشیده است. آرامگاه سعدی معروف به سعدیه یکی از آن مکان‌های جادویی است که شما را با خود به دنیای پر رمز و راز این شاعر بی بدیل می‌کشاند.

در تور شیراز جاذبه‌های تاریخی زیادی انتظارما را می‌کشند. اما آرامگاه سعدی و حافظ دو مکانی هستند که بدون دیدن آن‌ها نمی‌توان شیراز را ترک کرد. شاعرانی که تاثیری عمیق بر روی شعر رو ادب فارسی گذاشتند و ساختن آرامگاه‌هایی با این عظمت کمترین کاری ست که برای ادای احترام به این بزرگان می‌توان انجام داد.

درباره سعدی، استاد مطلق سخن فارسی

شیخ اجل، پادشاه سخن، استاد مطلق سخن فارسی و … القابی هستند که به سعدی شاعر بزرگ ایران زمین نسبت داده شده‌اند. مشرف‌الدین مصلح بن عبداله شیرازی متخلص به “سعدی” در سال ۶۰۶ قمری در شیراز متولد شد. وی دوران تحصیل خود را در بغداد سپری کرده و سپس در مقام خطیب به مکان‌های مختلف دنیا از جمله شام، مراکش، حجاز، حبشه و … سفر کرد. اما پس از بازگشت از سفر، شیراز شهر پدری خود را برای سکونت انتخاب کرده و در سال ۶۹۰ در همان‌جا به خاک سپرده شد.

سعدی شیرازی در طول عمر گران‌بها خود آثار ارزشمند زیادی را به رشته تحریر درآورده که هر کدام به تنهایی گنجینه‌ای ارزشمند در شعر و ادب فارسی به شمار می‌روند. دو کتاب بوستان و گلستان معروفترین شاهکارهای این شاعر بزرگ هستند که سهمی بزرگ را در معرفی ادبیات فارسی  به دنیا ایفا کرده‌اند. آثاری که اشعار و پندیات آن‌ها نقل محافل شده و گواهی مستدل بر ارزش این شاعر گرانقدر می‌باشند. از این رو پس از مرگ وی آرامگاهی با شکوه در شهر شیراز برای او بنا شد. آرامگاهی که هنر و معماری ایرانیان را با اشعار سعدی تلفیق کرده و امروزه به میعادگاه دوستداران این شاعر بزرگ تبدیل شده است.

تاریخچه آرامگاه سعدی یا سعدیه

آرامگاه سعدی یا سعدیه خانقاهی در شیراز بوده که سعدی اواخر عمر خود را در آن سپری کرده و پس از فوت در همان جا به خاک سپرده شده است. تا سال‌ها پس از مرگ سعدی هیچ آرامگاهی در این مکان بنا نشده بود تا اینکه در قرن هفتم و توسط شخصی به نام اباقاخان مقبره‌ای در خانقاه برای بزرگداشت سعدی بنا می‌شود. اما این مقبره در سال ۹۹۸ توسط حاکم شیراز تخریب شده و سال‌ها بعد مجددا به دستور کریم خان زند عمارتی فاخر از گچ و آجر بر روی قبر وی ساخته می‌شود. بنای ساخته شده تا سال‌ ۱۳۲۷ به صورت اولیه باقی می‌ماند تا زمانی که حاکمان وقت تصمیم احیای بنا می‌گیرند.

در آن زمان چندین طرح برای بازسازی آرامگاه ارائه می‌شود اما نهایتا طراحی اصلی به عهده دو مهندس ایرانی به نام‌های محسن فروغی و علی صادق گذاشته شده و آن‌ها کار خود را با همکاری یک شرکت ساختمانی معتبر آغاز می‌کنند. بنایی که امروزه مشاهده می‌کنید در سال ۱۳۳۱ با حضور دکتر محمود حسابی (وزیر فرهنگ وقت) و تعداد زیادی از صاحب منصبان، شاعران و نویسندگان معروف افتتاح شده و اکنون نیز به یکی از ارزشمندترین آثار تاریخی ایران تبدیل شده است.

جالب است بدانید که ابن بطوطه گزارشی از آرامگاه سعدی را در نوشته‌های خود آورده است. طبق این گزارش در آن زمان بازدیدکنندگان لباس‌های خود را در حوض آراگاه شستشو می‌دادند چرا که به اعتقاد آن‌ها آب درون حوضچه شفا بخش بوده است. این نوشته کوتاه محبوبیت و ارزش سعدی در بین مردم شیراز را نشان می‌دهد.

معماری سعدیه

همانطور که گفته شد معماری آرامگاه سعدی را محسن فروغی، استاد معماری و رئیس وقت دانشکده هنرهای زیبا بر عهده داشت. وی این بنا را با الهام از کاخ چهل ستون اصفهان و با تلفیقی از معماری سنتی و مدرن ایرانی طراحی کرد. در واقع آرامگاه سعدی سبکی فاخر از معماری اصیل ایرانی را به نمایش می‌گذارد.

آرامگاه از هشت ستون به رنگ‌های قهوه‌ای که در مقابل مقبره اصلی قرار دارند تشکیل شده است. محوطه اصلی بنا با سنگ‌های سفید و کاشی‌کاری تزیین شده و نمای بیرونی آن مکعبی شکل دیده می‌شود. در داخل آرامگاه نیز سنگ‌های از جنس مرمر و لاجورد استفاده شده است. اما مهمترین قسمت آرامگاه سنگ مقبره می‌باشد که سنگی با رنگ سرخ ملایم است و ابیاتی از کتاب بوستان به خط علی اکبر خان قوام‌الملک شیرازی بر روی آن حک شده است.

یک حوض ماهی در سمت  چپ محوطه آرامگا قرار دارد که جلوه‌ای خاص به آن بخشیده و فضای آرامگاه را  زیباتر کرده است. این حوض مانند خود بنا به صورت هشت ضلعی طراحی شده و با پله به بنای اصلی وصل می‌شود.

جاذبه‌های مجموعه سعدیه

مجموعه سعدیه علاوه بر آرامگاه دارای بخش‌های مختلفی است که هر کدام می‌توانند ساعت‌ها بازدیدکنندگان را محو زیبایی خود کنند. کتابخانه، باغی با درختان و گل‌های رنگارنگ و یک ایوان بخش‌های دیگر مجموعه سعدیه را تشکیل می‌دهند. علاوه بر این یک حوض سکه و قناتی با داستان‌های اسرارآمیز در محوطه آرامگاه سعدی به چشم می‌خورد که در بخش جنوب غربی مجموعه قرارگرفته‌اند.

آرامگاه شوریده شیرازی شاعر مشهور و نابینای شیراز نیز بنا به وصیت خود در اتاق غربی آرامگاه قرار گرفته و گردشگران بسیاری در کنار بازدید از مقبره سعدی از آن دیدن می‌کنند.

آدرس و ساعات بازدید از آرامگاه سعدی

آرامگاه سعدی نمونه‌ای فاخر از معماری اصیل ایرانی است که گواهی بر جایگاه والای شاعر و عارف ارزشمند این سرزمین می‌باشد. طرح آرامگاه  به عنوان یکی از آثار ارزشمند ایران زمین بر روی اسکناس‌های ۱۰۰ هزار ریالی به تصویر کشیده شده است.

آدرس آرامگاه سعدی: شیراز، بلوار بوستان، خیابان سعدی جنوبی

ساعات بازدید: همه روزه از ساعت ۸ صبح تا ۱۰ شب

سوالات متداول

بیشتر بخوانید …

۱۵ اردیبهشت، روز شیراز شهر شعر و ادب ایران زمین

گشتی در بهترین موزه‌های شیراز

دل‌انگیزترین سوغاتی‌های شیراز